Ncert Solutions For Class 7 Science Chapter 9 Hindi Medium

 рдХрдХ्рд╖ा : 7

рд╡िрд╖рдп : рд╡िрдЬ्рдЮाрди
рдЕрдз्рдпाрдп : 9 рдоृрджा

рдкाрда рд╕े рдЬुрдб़े рдЕрди्рдп рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдд्рддрд░

рдк्рд░рд╢्рди 1 – рдоैं рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ, рдордЯрдХा рдФрд░ рд╕ुрд░ाрд╣ी рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоृрджा рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП।

рдЙрдд्рддрд░ :- рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╣рдо рдмंрдЬрд░ рднूрдоि рд╕े рд╕ूрдЦी рдоिрдЯ्рдЯी рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓ा рд╕рдХрддे рд╣ै।

рдк्рд░рд╢्рди 2 – рдмूрдЭो рдХो рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ै рдХि рджोрдиों рд╡рд░्рдЧों рдоें рдкाрдиी рдХे рдЕрд╡рд╢ोрд╖рдг рдоें рдЕंрддрд░ рдХ्рдпों рдеा ?

рдЙрдд्рддрд░ :- рдХ्рдпोंрдХि рдПрдХ рдШрд░ рдХे рдлрд░्рд╢ рдкрд░ рдкाрдиी рдХे рдЖрдоाрдк рдХा рд╡рд░्рдЧ рдЕंрдХिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рддрдеा рджूрд╕рд░ा рдХрдЪ्рдЪी рд╕реЬрдХ рдкрд░। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рд╣ी рд╕рдордп рдкрд░ рджोрдиों рд╡рд░्рдЧ рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдПрдХ рдПрдХ рдмोрддрд▓ рдкाрдиी рдбाрд▓ рджिрдпा। рддрдм рдЙрди्рд╣ें рдЕंрддрд░ рдоिрд▓ा рдХि рдлрд░्рд╢ рдкрд░ рдЧिрд░ा рдкाрдиी рд╡рд░्рдЧ рдХी рд╕ीрдоा рдХे рдмाрд╣рд░ рдмрд╣ рдЧрдпा рдФрд░ рдЕрд╡рд╢ोрд╖िрдд рд╣ो рдЧрдпा рдЬрдмрдХि рдХрдЪ्рдЪी рд╕реЬрдХ рдкрд░ рдбाрд▓ा рдЧрдпा рдкाрдиी рдЕрд╡рд╢ोрд╖िрдд рд╣ो рдЧрдпा।

рдЕрдн्рдпाрд╕

рдк्рд░рд╢्рди 1 – рдк्рд░рд╢्рди рдПрдХ рдФрд░ рджो рдоें рд╕рдмрд╕े рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдЙрдд्рддрд░ рдХो рдЪिрд╣्рдиिрдд рдХрд░ें

1 . рд╢ैрд▓ рдХрдгों рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдоृрджा рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं:-

(рдХ) рд╡ाрдпु рдФрд░ рдЬрд▓

(рдЦ) рдЬрд▓ рдФрд░ рдкाрджрдк

(рдЧ) рдЦрдиिрдЬ, рдЬैрд╡ рдкрджाрд░्рде, рд╡ाрдпु рдФрд░ рдЬрд▓

(рдШ) рдЬрд▓, рд╡ाрдпु рдФрд░ рдкाрджрдк

рдЙрдд्рддрд░ :- (рдЧ) рдЦрдиिрдЬ, рдЬैрд╡ рдкрджाрд░्рде, рд╡ाрдпु рдФрд░ рдЬрд▓

рдк्рд░рд╢्рди 2 – рдЬрд▓ рдзाрд░рдг рдХ्рд╖рдорддा рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै

(рдХ) рдмрд▓ुрдИ рдоृрджा рдоें

(рдЦ) рдоृрдг्рдордп рдоृрджा рдоें

(рдЧ) рджुрдордЯी рдоृрджा рдоें

(рдШ) рдмाрд▓ू рдФрд░ рджुрдордЯ рдХे рдоिрд╢्рд░рдг рдоें

рдЙрдд्рддрд░ :- (рдЦ) рдоृрдг्рдордп рдоुрдж्рд░ा рдоें

рдк्рд░рд╢्рди 3 – рдХॉрд▓рдо A рдоें рджी рдЧрдИ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдХॉрд▓рдо B рдоें рджिрдП рдЧрдП рдЧुрдгों рд╕े рдоिрд▓ाрди рдХीрдЬिрдП

рдХॉрд▓рдо A рдХॉрд▓рдо B
рдЬीрд╡ों рдХो рдЙрди рдЖрд╡ाрд╕ рджेрдиे рд╡ाрд▓ीрдмрдб़े рдХрдг
рдоृрджा рдХी рдКрдкрд░ी рдкрд░рддрд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоृрджा
рдмрд▓ुрдИ рдоृрджाрдЧрд╣рд░े рд░ंрдЧ рдХी
рдоृрджा рдХी рдордз्рдп рдкрд░рддрд╕рдШрди рдЫोрдЯे рдХрдг
рдоृрдг्рдордп рдоृрджाрд╣्рдпूрдорд╕ рдХी рдХрдо рдоाрдд्рд░ा

рдЙрдд्рддрд░:-

рдХॉрд▓рдо AрдХॉрд▓рдо B
рдЬीрд╡ों рдХो рдЙрди рдЖрд╡ाрд╕ рджेрдиे рд╡ाрд▓ीрд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоृрджा
рдоृрджा рдХी рдКрдкрд░ी рдкрд░рддрдЧрд╣рд░े рд░ंрдЧ рдХी
рдмрд▓ुрдИ рдоृрджाрдмрдб़े рдХрдг
рдоृрджा рдХी рдордз्рдп рдкрд░рддрд╣्рдпूрдорд╕ рдХी рдХрдо рдоाрдд्рд░ा
рдоृрдг्рдордп рдоृрджाрд╕рдШрди рдЫोрдЯे рдХрдг

рдк्рд░рд╢्рди 4 – рд╕рдордЭाрдЗрдП рдХि рдоृрджा рдХैрд╕े рдмрдирддी рд╣ै ?

рдЙрдд्рддрд░ :- рдоृрджा рдЕрдиेрдХ рдкрд░рддों рдХी рдмрдиी рд╣ोрддी рд╣ै। рд╡ाрдпु, рдЬрд▓ рддрдеा рдЬрд▓рд╡ाрдпु рдж्рд╡ाрд░ा рдЪрдЯ्рдЯाрдиों рдХे рдЯूрдЯрдиे рд╕े рдоृрджा рдмрдирддी рд╣ै। рдпрд╣ рдк्рд░рдХрд░рдг рдЕрдкрдХ्рд╖рдп рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдХिрд╕ी рдоृрджा рдХी рдк्рд░рдХृрддि рдЙрди рд╢ैрд▓ों рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддी рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ुрдЖ рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдЙрди рд╡рдирд╕्рдкрддिрдпों рдХी рдХिрд╕्рдоों рдкрд░ рднी рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддी рд╣ै। рдЪрдЯ्рдЯाрдиों рдХे рдХрдгों рдФрд░ рд╣्рдпूрдорд╕ рдХे рдоिрд╢्рд░рдг рдХो рдоृрджा рдХрд╣рддे рд╣ै।

рдк्рд░рд╢्рди 5 – рдоृрдг्рдордп рдоृрджा рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдлрд╕рд▓ों рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпोрдЧी рд╣ै ?

рдЙрдд्рддрд░ :- рдоृрдг्рдордп рдоृрджा рдоें рд╣्рдпूрдорд╕ рд╣ोрддा рд╣ै рддрдеा рдЗрд╕рдоें рдЬрд▓ рдзाрд░рдг рдХ्рд╖рдорддा рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЬिрди рдлрд╕рд▓ों рдХो рдЕрдзिрдХ рдЬрд▓ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै рд╡े рдлрд╕рд▓ें рдЗрд╕ рдоृрджा рдоें рдЕрдЪ्рдЫी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдЙрдЧ рд╕рдХрддी рд╣ैं। рдЬैрд╕े:- рдЧेрд╣ूं, рдЪрдиा, рдмाрдЬрд░ा, рд╢рдХрд░рдХंрджी।

рдк्рд░рд╢्рди 6 – рдоृрдг्рдордп рдоृрджा рдФрд░ рдмрд▓ुрдИ рдоृрджा рдХे рдмीрдЪ рдЕंрддрд░ рдмрддाрдПं।

рдЙрдд्рддрд░ :- рдоृрдг्рдордп рдоृрджा :- рдЗрд╕рдоें рдЫोрдЯे рдХрдгों рдХा рдЕрдиुрдкाрдд рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдЬрд▓ рджрд░ рдХрдо рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдоृрджा рдХे рдХрдгों рдХे рдмीрдЪ рд░िрдХ्рдд рд╕्рдеाрди рдХрдо рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬрд▓ рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै।

рдмрд▓ुрдИ рдоुрдж्рд░ा :-  рдЗрд╕рдоें рдмрдб़े рдХрдгों рдХा рдЕрдиुрдкाрдд рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдоृрджा рдоें рдЬрд▓ рдХी рджрд░ рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдоृрджा рдоें рдХрдгों рдХे рдмीрдЪ рд░िрдХ्рдд рд╕्рдеाрди рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬрд▓ рдХрд░рдиे рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╣ोрддी рд╣ै।

рдк्рд░рд╢्рди 7 – рдоृрджा рдХी рдЕрдиुрдк्рд░рд╕्рде рдХाрдЯ рдХा рдЪिрдд्рд░ рдмрдиाрдПं рдФрд░ рд╡िрднिрди्рди рдкрд░рддों рдЙрди рдиाрдоांрдХिрдд рдХीрдЬिрдП।

рдЙрдд्рддрд░:-  

рдк्рд░рд╢्рди 8 – рд░рдЬिрдпा рдиे рдЦेрдд рдоें рдЕंрдд:рд╕्рдд्рд░рд╡рдг рдХी рджрд░ рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдПрдХ рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा। рдЙрд╕рдиे рджेрдЦा рдХि рдЙрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдП рдЧрдП рдоृрджा рдХे рдирдоूрдиे рдоें 200ml рдЬрд▓ рдХो рдЕंрдд:рд╕्рдд्рд░рд╡рдг рдХрд░рдиे рдоें 40 рдоिрдирдЯ рд▓рдЧे। рдЕंрдд:рд╕्рдд्рд░рд╡рдг рдХी рджрд░ рдкрд░िрдХрд▓िрдд рдХीрдЬिрдП।

рдЙрдд्рддрд░ :-  рдЬрд▓ рдХी рдХुрд▓ рдоाрдд्рд░ा = 200ml

рдЕंрдд:рд╕्рдд्рд░рд╡рдг рдоें рд▓рдЧा рд╕рдордп =  40 рдоिрдирдЯ

рдЕंрдд:рд╕्рдд्рд░рд╡рдг рдХी рджрд░ =  рдЬрд▓ рдХी рдоाрдд्рд░ा / рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╕рдордп

= 200ml/40 min = 5ml/min

рдк्рд░рд╢्рди 9 – рд╕рдордЭाрдЗрдП рдХि рдоृрджा рдк्рд░рджूрд╖рдг рддрдеा рдоृрджा рдЕрдкрд░рджрди рдХो рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд░ोрдХा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै ?

рдЙрдд्рддрд░ :-  рдоृрджा рдк्рд░рджूрд╖рдг рдХो рд░ोрдХрдиे рдХे рдЙрдкाрдп:-

  • рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рд░рд╕ाрдпрдиों рддрдеा рдЙрдд्рдкाрджों рдХो рдоृрджा рдоें рдоिрд▓рдиे рджेрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЙрди्рд╣ें рдЕрдЪ्рдЫे рд╕े рдЙрдкрдЪाрд░िрдд рдХрд░ рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдП।
  •  рдХीрдЯрдиाрд╢рдХों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрдо рд╕े рдХрдо рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।

 рдоृрджा рдк्рд░рджूрд╖рдг рдХो рд░ोрдХрдиे рдХे рдЙрдкाрдп:-

  • рд╣рдоें рдЕрдзिрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдкेрдб़ рдкौрдзे рд▓рдЧाрдиे рдЪाрд╣िрдП।
  • рдЦेрдд рдоें рд╡рдирд╕्рдкрддि рдХो рд▓рдЧाрдиा рдЪाрд╣िрдП।
  • рдлрд╕рд▓ рдЪрдХ्рд░ рдЕрдкрдиाрдХрд░।
  • рдкेрдб़ों рдХी рдХрдЯाрдИ рдХो рдХрдо рдХрд░рдХे рдПрд╡ं рд╡ рдирд╖्рдЯ рд╣ोрдиे рд╕े рдмрдЪाрдХрд░।

рдк्рд░рд╢्рди 10 – рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╡рд░्рдЧ рдкрд╣ेрд▓ी рдХो рджिрдП рдЧрдП рд╕ंрдХेрддों рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╣рд▓ рдХीрдЬिрдП:-  

рд╕ीрдзे :- 1.  рдЗрд╕рдХे рдмрдиे рдеैрд▓ों рдХे рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рд╕े рдоृрджा рдХा рдк्рд░рджूрд╖рдг рд╣ोрддा рд╣ै।

2. рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоृрджा рд╕े рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдХрдгों рдХा рдЕрдиुрдкाрдд рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдХृрдд рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै।

4. рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоृрджा рдоें рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рддрдеा рдмрдб़े рдХрдгों рдХी рдоाрдд्рд░ा рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдоाрди рд╣ोрддी рд╣ै।

5. рдоृрджा рдкрд░िрдЪ्рдЫेрджिрдХा рдХी рдкрд░рдд।

8. рд╡рдирд╕्рдкрддि рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдпрд╣ рдоृрджा рдХो рдЙрдб़ा рд▓े рдЬाрддी рд╣ै।

9. рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоृрджा рд╕ुрд╡ाрддिрдд рдПрд╡ं рд╢ुрд╖्рдХ рд╣ोрддी рд╣ै।

10. рдХिрд╕ी рдоृрджा рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрдиी рдХो рд░ोрдХрдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा।

рдКрдкрд░ рд╕े рдиीрдЪे :-

2. рднूрдоि рдХी рдКрдкрд░ी рдкрд░рдд , рдЬो рдкौрдзों рдХो рдЖрдзाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै।

3. рдкрд╡рди рддрдеा рдк्рд░рд╡ाрд╣ी рдЬрд▓ рдХे рдХाрд░рдг рдоृрджा рдкрд░ рдк्рд░рднाрд╡।

6. рдоृрджा рдХे рдЬрд▓ рдХे рдЕрд╡рд╢ोрд╖рдг рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा

7. рдХिрд╕ी рд╕्рдеाрди рдХी рдоृрджा рдХी рдХाрдЯ рдкрд░िрдЪ्рдЫेрджिрдХा

рдЙрдд्рддрд░ :- рд╕ीрдзे       рдКрдкрд░ рд╕े рдиीрдЪे

рдкोрд▓ीрдеिрди            рдоृрджा

рдоृрдг्рдордп рдЕрдкрд░рджрди

рджुрдордЯ              рдЕंрдд:рд╕्рдд्рд░рд╡рдг

рдЖрдзाрд░рд╢ैрд▓        рдк्рд░ोрдлाрдЗрд▓

рдкрд╡рди                 рдмрд▓ुрдЖ

                       рдЬрд▓рдзाрд░рдг

0 comments: