NCERT Solutions for Class 12 History Chapter 6 Bhakti-Sufi Traditions Changes in Religious Beliefs and Devotional Texts (Hindi Medium)

 


NCERT Solutions for Class 12 History Chapter 6 Bhakti-Sufi Traditions Changes in Religious Beliefs and Devotional Texts (Hindi Medium)

рдЕрдн्рдпाрд╕-рдк्рд░рд╢्рди
(NCERT Textbook Questions Solved)

рдЙрдд्рддрд░ рджीрдЬिрдП (рд▓рдЧрднрдЧ 100-150 рд╢рдм्рджों рдоें)

рдк्рд░рд╢्рди 1.
рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕рд╣िрдд рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХीрдЬिрдП рдХि рд╕ंрдк्рд░рджाрдп рдХे рд╕рдорди्рд╡рдп рд╕े рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ рдХ्рдпा рдЕрд░्рде рдиिрдХाрд▓рддे рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░:
рд╡िрднिрди्рди рд╕ंрдк्рд░рджाрдпों-рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдПрд╡ं рдЖрдЪрд░рдгों рдХा рд╕рдорди्рд╡рдп рд▓рдЧрднрдЧ 8рд╡ीं-18рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдХाрд▓ рдХी рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдеी। рд╕ंрдк्рд░рджाрдп рдХे рд╕рдорди्рд╡рдп рд╕े рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ों рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдХाрд▓ рдоें рд╡िрднिрди्рди рдкूрдЬा-рдк्рд░рдгाрд▓िрдпाँ рд╕рдорди्рд╡рдп рдХी рдУрд░ рдмрдв़рдиे рд▓рдЧी рдеीं। рдЗрд╕ рдХाрд▓ рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдПрд╡ं рдоूрд░्рддिрдХрд▓ा рджोрдиों рд╕े рд╣ी рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рджेрд╡ी-рджेрд╡рддाрдУं рдХा рдкрд░िрдЪрдп рдоिрд▓рддा рд╣ै। рд╡िрд╖्рдгु, рд╢िрд╡ рдФрд░ рджेрд╡ी рдХी рд╡िрднिрди्рди рд░ूрдкों рдоें рдЖрд░ाрдзрдиा рдХी рдкрд░िрдкाрдЯी рди рдХेрд╡рд▓ рдк्рд░рдЪрд▓рди рдоें рд░рд╣ी рдЕрдкिрддु рдЙрд╕े рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдПрд╡ं рд╡्рдпाрдкрдХрддा рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдИ। рджेрд╢ рдХे рд╡िрднिрди्рди рднाрдЧों рдХे рд╕्рдеाрдиीрдп рджेрд╡рддाрдУं рдХो рд╡िрд╖्рдгु рдХा рд░ूрдк рдоाрдиा рдЬाрдиे рд▓рдЧा। “рдорд╣ाрди” рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдкौрд░ाрдгिрдХ рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдУं рдПрд╡ं “рд▓рдШु” рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдУं рдХे рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рджेрд╢ рдоें рдЕрдиेрдХ рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ाрдУं рддрдеा рдкрдж्рдзрддिрдпों рдХा рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ।

рд╡िрдж्рд╡ाрди рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ों рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै рдХि рд╡िрдЪाрд░ाрдзीрди рдХाрд▓ рдоें рдкूрдЬा-рдк्рд░рдгाрд▓िрдпाँ рдХे рд╕рдорди्рд╡рдп рдХे рдЖрдзाрд░ рдоें рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ूрдк рд╕े рджो рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдПँ рдХाрд░्рдпрд╢ीрд▓ рдеीं। рдЗрдирдоें рд╕े рдПрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдм्рд░ाрд╣्рдордгीрдп рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдХे рдк्рд░рдЪाрд░ рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдеी। рдкौрд░ाрдгिрдХ рдЧ्рд░ंрдеों рдХी рд░рдЪрдиा, рд╕ंрдХрд▓рди рддрдеा рдкрд░िрд░рдХ्рд╖рдг рдиे рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рд╕ाрд░ рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХिрдпा рдеा। рдкौрд░ाрдгिрдХ рдЧ्рд░ंрдеों рдХी рд░рдЪрдиा рд╕рд░рд▓ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдЫрди्рджों рдоें рдХी рдЧрдИ рдеी, рдЬिрди्рд╣ें рд╡ैрджिрдХ рд╡िрдж्рдпा рд╕े рд╡िрд╣ीрди рд╕्рдд्рд░िрдпाँ рдФрд░ рд╢ूрдж्рд░ рднी рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рдеे। рджूрд╕рд░ी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХा рд╕ंрдмंрдз рд╕्рдд्рд░िрдпों, рд╢ूрдж्рд░ों рддрдеा рдЕрди्рдп рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡рд░्рдЧों рдХी рдЖрд╕्рдеाрдУं рдПрд╡ं рдЖрдЪрд░рдгों рдХो рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡ीрдХृрдд рдХिрдП рдЬाрдиे рддрдеा рдЙрди्рд╣ें рдПрдХ рдирд╡ीрди рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХिрдП рдЬाрдиे рд╕े рдеा। рд╕рдорди्рд╡рдп рдХी рдЗрд╕ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХा рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЖрдзुрдиिрдХ рдЙрдб़ीрд╕ा рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕्рдеिрдд ‘рдкुрд░ी’ рдоें рдоिрд▓рддा рд╣ै।

рдмाрд░рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрддे-рдкрд╣ुँрдЪрддे рдпрд╣ाँ рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рджेрд╡рддा рдЬрдЧрди्рдиाрде (рдЗрд╕рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рд╣ै-рд╕ंрдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдХा рд╕्рд╡ाрдоी) рдХो рд╡िрд╖्рдгु рдХा рдПрдХ рд░ूрдк рдоाрди рд▓िрдпा рдЧрдпा рдеा। рдпрд╣ рдФрд░ рдмाрдд рд╣ै рдХि рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдЙрдб़ीрд╕ा рдоें рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд░ूрдк рддрдеा рджेрд╢ рдХे рдЕрди्рдп рднाрдЧों рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд╕्рд╡рд░ूрдкों рдоें рдЕрдиेрдХ рднिрди्рдирддाрдПँ рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддी рд╣ैं। рджेрд╡ी рд╕ंрдк्рд░рджाрдпों рдоें рднी рд╕рдорди्рд╡рдп рдХे рдРрд╕े рдЕрдиेрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕ाрдоाрди्рдп рд░ूрдк рд╕े рджेрд╡ी рдХी рдкूрдЬा-рдЖрд░ाрдзрдиा рд╕िंрджूрд░ рд╕े рдкोрддे рдЧрдП рдкрдд्рдерд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ी рдХिрдП рдЬाрдиे рдХा рдк्рд░рдЪрд▓рди рдеा। рдкौрд░ाрдгिрдХ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЗрди рд╕्рдеाрдиीрдп рджेрд╡िрдпों рдХो рдоुрдЦ्рдп рджेрд╡рддाрдУं рдХी рдкрдд्рдиिрдпों рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рджी рдЧрдИ। рдХрднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓рдХ्рд╖्рдоी рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡िрд╖्рдгु рдХी рдкрдд्рдиी рдХा рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рддो рдХрднी рдкाрд░्рд╡рддी рдХे рд░ूрдк рдоें рд╢िрд╡ рдХी рдкрдд्рдиी рдХो।

рдк्рд░рд╢्рди 2.

рдХिрд╕ рд╣рдж рддрдХ рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рдкाрдИ рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдорд╕्рдЬिрджों рдХो рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рд╕्рдеाрдиीрдп рдкрд░िрдкाрдЯी рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдЖрджрд░्рд╢ों рдХा | рд╕рдо्рдоिрд╢्рд░рдг рд╣ै?
рдЙрдд्рддрд░:
рднाрд░рдд рдоें рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХे рдЖрдЧрдорди рдХे рдмाрдж рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╢ाрд╕рдХ рд╡рд░्рдЧ рддрдХ рд╣ी рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд░рд╣े। рдЙрд╕рдиे рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рд╡िрднिрди्рди рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рдоुрджाрдпों рдЕрд░्рдеाрдд् рдХिрд╕ाрдиों, рд╢िрд▓्рдкिрдпों, рдпोрдж्рдзाрдУं рдЖрджि рд╕рднी рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा। рдПрдХ рд╣ी рд╕рдоाрдЬ рдоें рд░рд╣рддे-рд░рд╣рддे, рд╣िंрджू-рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХे рдЦाрди-рдкाрди, рд░ीрддि-рд░िрд╡ाрдЬों, рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдПрд╡ं рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдкрд░ंрдкрд░ाрдУं рдЖрджि рдХी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧे। рдзрд░्рдоाрди्рддрд░िрдд рд▓ोрдЧों рдкрд░ рднी рд╕्рдеाрдиीрдп рд▓ोрдХाрдЪाрд░ों рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдЬ्рдпों-рдХा-рдд्рдпों рдмрдиा рд░рд╣ा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдПँ рдПрдХ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдзрд░्рдо рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░рдиे рд▓рдЧीं।

рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП, рдЦोрдЬा рдЗрд╕्рдоाрдЗрд▓ी рд╕рдоुрджाрдп рдХे рд▓ोрдЧों рдж्рд╡ाрд░ा рдХुрд░ाрди рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рджेрд╢ी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╡िрдзा рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓िрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░, рдоाрд▓ाрдмाрд░ рддрдЯ (рдХेрд░рд▓) рдкрд░ рдмрд╕рдиे рд╡ाрд▓े рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдиे рд╕्рдеाрдиीрдп рдорд▓рдпाрд▓рдо рднाрд╖ा рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдоाрддृрдХुрд▓ीрдпрддा рддрдеा рдоाрддृрдЧृрд╣рддा рдЬैрд╕े рд╕्рдеाрдиीрдп рдЖрдЪाрд░ों рдХो рднी рдЕрдкрдиा рд▓िрдпा рдеा। рдПрдХ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рд╕्рдеाрдиीрдп рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдУं рдХे рд╕ाрде рд╕рдо्рдоिрд╢्рд░рдг рдХा рд╕ंрднрд╡рдд: рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЙрджाрд╣рд░рдг рдорд╕्рдЬिрдж рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рдкाрдИ рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдЕрдиेрдХ рдорд╕्рдЬिрджों рдХा рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рд╕्рдеाрдиीрдп рдкрд░िрдкाрдЯी рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдЖрджрд░्рд╢ों рдХा рд╕рд░ाрд╣рдиीрдп рд╕рдо्рдоिрд╢्рд░рдг рд╣ै।

рдорд╕्рдЬिрдж рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХे рдХुрдЫ рддрдд्рдд्рд╡ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд╣ोрддे рд╣ैं; рдЬैрд╕े-рдЗрдоाрд░рдд рдХा рдордХ्рдХा рдХी рддрд░рдл рдЕрдиुрд╕्рдеाрдкрди। рдЗрд╕े рдоेрд╣рд░ाрдм (рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХा рдЖрд▓ा) рддрдеा рдоिंрдмрд░ (рд╡्рдпाрд╕ рдкीрда) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╕े рд▓рдХ्рд╖िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдРрд╕े рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рддрдд्рдд्рд╡ рд╕рднी рдорд╕्рдЬिрджों рдоें рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдкाрдП рдЬाрддे рдеे। рдХिрди्рддु рдорд╕्рдЬिрдж рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХे рдЕрди्рдп рддрдд्рдд्рд╡ों рдкрд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рдкрд░िрдкाрдЯिрдпों рдХा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдк्рд░рднाрд╡ рджृрд╖्рдЯिрдЧोрдЪрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП, рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рдмрдиाрдИ рдЧрдИ рдорд╕्рдЬिрджों рдоें рдЕрдиेрдХ рддрдд्рдд्рд╡ों рдЬैрд╕े рдЫрдд рдФрд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдХाрд░्рдп рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╕ाрдоाрди рдоें рднिрди्рдирддा рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдЗрд╕ рднिрди्рдирддा рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдХाрд░рдг рдеा, рдорд╕्рдЬिрджों рдХे рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХा рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдУं рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдиा рддрдеा рдиिрд░्рдоाрдг рдХाрд░्рдп рдоें рд╕्рдеाрдиीрдп рд░ूрдк рд╕े рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдиिрд░्рдоाрдг рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрдиा। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП рдХेрд░рд▓, рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рдФрд░ рдХрд╢्рдоीрд░ рдХी рдорд╕्рдЬिрджों рдХे рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдкрд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдк्рд░рднाрд╡ рджृрд╖्рдЯिрдЧोрдЪрд░ рд╣ोрддा рд╣ै।

рд╢िрдЦрд░ рдХेрд░рд▓ рдХे рдоंрджिрд░ рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХी рдПрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдеी। рдЕрддः 13рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдХेрд░рд▓ рдоें рдмрдиाрдИ рдЧрдИ рдЕрдиेрдХ рдорд╕्рдЬिрджों рдХी рдЫрддें рд╢िрдЦрд░ рдХे рдЖрдХाрд░ рдХी рд╣ैं। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рдХे рдЬिрд▓ा рдоैрдордирд╕िंрдЧ рдоें 1609 рдИреж рдоें рдмрдиाрдИ рдЧрдИ рдЕрддिрдпा рдорд╕्рдЬिрдж рдХे рдЧुрдо्рдмрджों рдПрд╡ं рдоीрдиाрд░ों рдоें рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХрд▓ा-рд╢ैрд▓ी рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рджृрд╖्рдЯिрдЧोрдЪрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдорд╕्рдЬिрдж рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдИंрдЯों рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। 1395 рдИреж рдоें рдЭेрд▓рдо рдирджी рдХे рдХिрдиाрд░े рдкрд░ рдмрдиाрдИ рдЧрдИ рд╢ाрд╣рд╣рдорджाрди рдорд╕्рдЬिрдж рдкрд░ рдХрд╢्рдоीрд░ी рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рд╢ैрд▓ी рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рдк्рд░рднाрд╡ рд╣ै। рдпрд╣ рдорд╕्рдЬिрдж рдХрд╢्рдоीрд░ рдХाрд╖्рда (рд▓рдХрдб़ी) рд╕्рдеाрдкрдд्рдпрдХрд▓ा рдХा рдПрдХ рдк्рд░рд╢ंрд╕рдиीрдп рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╢िрдЦрд░ рдФрд░ рдЫрдЬ्рдЬे рдирдХ्рдХाрд╢ीрджाрд░ рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ें рдкेрдкрд░рдоैрд╢ी рд╕े рд╕ुрд╕рдЬ्рдЬिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рдЙрдЪिрдд рд╣ी рд╣ोрдЧा рдХि рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рдкाрдИ рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдорд╕्рдЬिрджों рдХा рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рд╕्рдеाрдиीрдп рдкрд░िрдкाрдЯी рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдЖрджрд░्рд╢ों рдХा рд╕рдо्рдоिрд╢्рд░рдг рд╣ै।

рдк्рд░рд╢्рди 3.
рдмे-рд╢рд░िрдпा рдФрд░ рдмा-рд╢рд░िрдпा рд╕ूрдлी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рдмीрдЪ рдПрдХрд░ूрдкрддा рдФрд░ рдЕंрддрд░, рджोрдиों рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХीрдЬिрдП।
рдЙрдд्рддрд░:
рд╕ूрдл़ीрд╡ाрдж рдХрдИ рдкрди्рдеों рдЕрдерд╡ा рд╕िрд▓рд╕िрд▓ों рдоें рд╕ंрдЧрдаिрдд рдеा। рд╕िрд▓рд╕िрд▓ा рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рд╣ै-рдЬंрдЬ़ीрд░, рдЬो рд╢ेрдЦ рдФрд░ рдоुрд░ीрдж рдХे рдордз्рдп рдПрдХ рдиिрд░рди्рддрд░ рд╕ंрдмंрдз рдХी рдкрд░िрдЪाрдпрдХ рд╣ै। рд╕ूрдлी рд╕िрд▓рд╕िрд▓ा рдХो рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рджो рднाрдЧों рдоें рд╡िрднрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ैрдмा-рд╢рд░ीрдЖ (рдмा-рд╢рд░ा) рдФрд░ рдмे-рд╢рд░िрдпा (рдмे-рд╢рд░ा)। рдмा-рд╢рд░ीрдЖ рдХा рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдеा-рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдХाрдиूрди рдЕрд░्рдеाрдд् рд╢рд░ीрдЖ рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╕िрд▓рд╕िрд▓े। рдмे-рд╢рд░ीрдЖ рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдеा—рдРрд╕े рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рдЬो рд╢рд░ीрдЖ рдоें рдмँрдзे рд╣ुрдП рдирд╣ीं рдеे। рд╢рд░ीрдЖ рдХी рдЕрд╡рд╣ेрд▓рдиा рдХрд░рдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ें рдмे-рд╢рд░ीрдЖ рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा।

рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХि рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╕рдоुрджाрдп рдХो рдиिрджेрд░्рд╢िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдХाрдиूрди рдХो рд╢рд░ीрдЖ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╢рд░ीрдЖ рдХुрд░ाрди рд╢рд░ीрдл़ рддрдеा рд╣рджीрд╕ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ै। рд╣рджीрд╕ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै-рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рд╕ाрд╣рдм рд╕े рдЬुрдб़ी рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдПँ। рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рд╕ाрд╣рдм рдХे рд╕्рдоृрдд рд╢рдм्рдж рдФрд░ рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдк рднी рдЗрдирдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЖрддे рд╣ैं। рдЕрд░рдм рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдмाрд╣рд░ (рдЬрд╣ाँ рдХे рдЖрдЪाрд░-рд╡िрдЪाрд░ рднिрди्рди рдеे) рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХा рдк्рд░рд╕ाрд░ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдХ्рд░िрдпाрд╕ рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕рджृрд╢рддा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рддрд░्рдХ рддрдеा рдЗрдЬрдоा рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕рдоुрджाрдп рдХी рд╕рд╣рдорддि рдХो рднी рдХाрдиूрди рдХा рд╕्рд░ोрдд рдоाрдиा рдЬाрдиे рд▓рдЧा। рдмे-рд╢рд░ीрдЖ рдФрд░ рдмा-рд╢рд░ीрдЖ рд╕िрд▓рд╕िрд▓ों рдоें рдХुрдЫ рдПрдХрд░ूрдкрддाрдПँ рдФрд░ рдХुрдЫ рдЕंрддрд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рдеे।
рдПрдХрд░ूрдкрддाрдПँ

  1. рджोрдиों рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рдПрдХेрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рдеे। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд▓्рд▓ाрд╣ рдПрдХ рд╣ै। рд╡рд╣ рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ, рд╕рд░्рд╡рд╢рдХ्рддिрд╢рд▓ी рдФрд░ рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ै।
  2. рджोрдиों рдЕрд▓्рд▓ाрд╣ рдХे рд╕ाрдордиे рдкूрд░्рдг рдЖрдд्рдорд╕рдорд░्рдкрдг рдкрд░ рдмрд▓ рджेрддे рдеे।
  3. рджोрдиों рдкीрд░ рдЕрдерд╡ा рдЧुрд░ु рдХो рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рджेрддे рдеे। 4. рджोрдиों-рдЗрдмाрджрдд рдЕрд░्рдеाрдд् рдЙрдкाрд╕рдиा рдкрд░ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдмрд▓ рджेрддे рдеे। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд▓्рд▓ाрд╣ рдХी рдЗрдмाрджрдд рдХрд░рдиे рд╕े рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े | рдоुрдХ्рддि рдкा рд╕рдХрддा рдеा।

рдЕंрддрд░

  1. рдмा-рд╢рд░ीрдЖ рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рд╢рд░ीрдЖ рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рддे рдеे, рдХिрди्рддु рдмे-рд╢рд░ीрдЖ рд╢рд░ीрдЖ рдоें рдмँрдзे рд╣ुрдП рдирд╣ीं рдеे।
  2. рдмा-рд╢рд░ीрдЖ рд╕ूрдлी рд╕рди्рдд рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ो рдоें рд░рд╣рддे рдеे। рдЦाрдирдХाрд╣ рдПрдХ рдл़ाрд░рд╕ी рд╢рдм्рдж рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै-рдЖрд╢्рд░рдо। рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ рдоें рдкीрд░ (рд╕ूрдл़ी рд╕ंрдд рдЕрд░्рдеाрдд् рдЧुрд░ु) рдЕрдкрдиे рдоुрд░ीрджों рдЕрд░्рдеाрдд् рд╢िрд╖्рдпों рдХे рд╕ाрде рд░рд╣рддा рдеा। рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╢ेрдЦ, (рдЕрд░рдмी рднाрд╖ा рдоें) рдкीрд░ рдЕрдерд╡ा рдоुрд░्рд╢ीрдж (рдл़ाрд░рд╕ी рднाрд╖ा рдоें) рдХे рд╣ाрдеों рдоें рд╣ोрддा рдеा।
  3. рдмे-рд╢рд░ीрдЖ рд╕ूрдлी рд╕ंрдд рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ рдХा рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХрд░рдХे рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрджी рдПрд╡ं рдл़рдХीрд░ рдХी рдЬिрди्рджрдЧी рд╡्рдпрддीрдд рдХрд░рддे, рдЙрди्рд╣ें рдХрд▓рди्рджрд░, рдорджाрд░ी, рдорд▓ंрдЧ, рд╣ैрджрд░ी рдЖрджि рдиाрдоों рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा।
  4. рдмा-рд╢рд░ीрдЖ рд╕рдлी рд╕рди्рдд рдЧрд░ीрдмी рдХा рдЬीрд╡рди рд╡्рдпрддीрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рддे рдеे। рдЙрдирдоें рд╕े рдЕрдиेрдХ рдиे рд╕рд▓्рддрдирдд рдХी рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рднाрдЧ рд▓िрдпा рдФрд░ рд╕ुрд▓्рддाрдиों рдПрд╡ं рдЕрдоीрд░ों рд╕े рдоेрд▓-рдЬोрд▓ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा। рдРрд╕े рд╕ूрдлी рд╕ंрдд рдХрднी-рдХрднी рджрд░рдмाрд░ी рдкрдж рднी рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓ेрддे рдеे।

рдк्рд░рд╢्рди 4.
рдЪрд░्рдЪा рдХीрдЬिрдП рдХि рдЕрд▓рд╡ाрд░, рдирдпрдиाрд░ рдФрд░ рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ों рдиे рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЬाрддि рдк्рд░рдеा рдХी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी?
рдЙрдд्рддрд░:
рдЕрд▓рд╡ाрд░ рдФрд░ рдирдпрдиाрд░ рд╕ंрддों рдиे рдЬाрддि рдк्рд░рдеा рд╡ рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХी рдк्рд░рднुрддा рдХे рд╡िрд░ोрдз рдоें рдЖрд╡ाрдЬ़ рдЙрдаाрдИ। рдЗрди рд╕ंрддों рдоें рдХुрдЫ рддो рдм्рд░ाрд╣्рдордг, рд╢िрд▓्рдкрдХाрд░ рдФрд░ рдХिрд╕ाрди рдеे рдФрд░ рдХुрдЫ рдЙрди рдЬाрддिрдпों рд╕े рдЖрдП рдеे рдЬिрди्рд╣ें рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдп’ рдоाрдиा рдЬाрддा рдеा। рдЕрд▓рд╡ाрд░ рдФрд░ рдирдпрдиाрд░े рд╕ंрддों рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рд╡ेрдж рдЬिрддрдиा рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмрддाрдпा рдЧрдпा। рдЬैрд╕े рдЕрд▓рд╡ाрд░ рд╕ंрддों рдХे рдоुрдЦ्рдп рдХाрд╡्рдп рд╕ंрдХрд▓рди рдирд▓рдпिрд░ाрджिрд╡्рдпрдк्рд░рдмрди्рдзрдо् рдХा рд╡рд░्рдгрди рддрдоिрд▓ рд╡ेрдж рдХे рд░ूрдк рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рдеा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЗрд╕ рдЧ्рд░ंрде рдХा рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдХे рдЪाрд░ों рд╡ेрджों рдЬिрддрдиा рдмрддाрдпा рдЧрдпा рдЬो рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдж्рд╡ाрд░ा рдкोрд╖िрдд рдеे। рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ों рдиे рднी рдЬाрддि рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा।

рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдХे рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдХो рдоाрдирдиे рд╕े рдЗंрдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा। рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдзрд░्рдорд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдоें рдЬिрди рдЖрдЪाрд░ों рдХो рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा; рдЬैрд╕े-рд╡рдпрд╕्рдХ рд╡िрд╡ाрд╣ рдФрд░ рд╡िрдзрд╡ा рдкुрдирд░्рд╡िрд╡ाрд╣, рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ों рдиे рдЙрди्рд╣ें рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХी। рдЗрди рд╕рдм рдХाрд░рдгों рд╕े рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдиे рдЬिрди рд╕рдоुрджाрдпों рдХे рд╕ाрде рднेрджрднाрд╡ рдХिрдпा, рд╡े рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ों рдХे рдЕрдиुрдпाрдпी рд╣ो рдЧрдП। рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ों рдиे рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдХो рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рдХрди्рдирдб़ рднाрд╖ा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╢ुрд░ू рдХिрдпा।

рдк्рд░рд╢्рди 5.
рдХрдмीрд░ рдФрд░ рдмाрдмा рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЙрдкрджेрд╢ों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХीрдЬिрдП। рдЗрди рдЙрдкрджेрд╢ों рдХा рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ंрдк्рд░ेрд╖рдг рд╣ुрдЖ?
рдЙрдд्рддрд░:
рдХрдмीрд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рдоाрд▓िрдХ рдПрдХ рд╣ै рдЬो рдиिрд░्рдЧुрдг рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै। рд╡े рд░ाрдо рдФрд░ рд░рд╣ीрдо рдХो рдПрдХ рд╣ी рдоाрдирддे рдеे। рдЙрдирдХा рдХрд╣рдиा рдеा рдХि рд╡िрднिрди्рдирддा рддो рдХेрд╡рд▓ рд╢рдм्рджों рдоें рд╣ै рдЬिрдирдХा рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рд╣рдо рд╕्рд╡рдпं рдХрд░рддे рд╣ैं। рдХेрд╡рд▓ рдЬे рдлूрд▓्рдпा рдлूрд▓ рдмिрди’ рдФрд░ ‘рд╕рдоंрджрд░ि рд▓ाрдЧि рдЖрдЧि’ рдЬैрд╕ी рдЕрднिрд╡्рдпंрдЬрдиाрдПँ рдХрдмीрд░ рдХी рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрджी рдЕрдиुрднूрддिрдпों рдХो рджрд░्рд╢ाрддी рд╣ैं। рд╡े рд╡ेрджांрдд рджрд░्рд╢рди рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ैं рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХो рдЕрд▓рдЦ (рдЕрджृрд╢्рдп), рдиिрд░ाрдХрд░ рдм्рд░рд╣्рдорди् рдФрд░ рдЖрдд्рдорди् рдХрд╣рдХрд░ рд╕ंрдмोрдзिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рджрд░्рд╢рди рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡े рд╕рдд्рдп рдХो рдЕрд▓्рд▓ाрд╣, рдЦुрджा, рд╣рдЬрд░рдд рдФрд░ рдкीрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдмाрдмा рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рдиे рднी рдХрдмीрд░ рдХी рддрд░рд╣ рдиिрд░ाрдХाрд░ рднрдХ्рддि рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдпрдЬ्рдЮ, рдоूрд░्рддि рдкूрдЬा рдФрд░ рдХрдаोрд░ рддрдк рдЬैрд╕े рдмाрд╣рд░ी рдЖрдбрдо्рдмрд░ों рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा।

рд╣िंрджू рдФрд░ рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рдзрд░्рдордЧ्рд░ंрдеों рдХो рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдирдХाрд░ा। рдмाрдмा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкрд░рдо рдкूрд░्рдг рд░рдм рдХा рдХोрдИ рд▓िंрдЧ рдпा рдЖрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд░рдм рдХा рдиिрд░ंрддрд░ рд╕्рдорд░рдг рд╡ рдиाрдо рдЬрдк рдХो рдЙрдкाрд╕рдиा рдХा рдЖрдзाрд░ рдмрддाрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ंрдЧрдд (рд╕ाрдоुрджाрдпिрдХ рдЙрдкाрд╕рдиा) рдХे рдиिрдпрдо рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдП рдЬрд╣ाँ рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд░ूрдк рдоें рдкाрда рд╣ोрддा рдеा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧुрд░ुрдкрдж рдкрд░ंрдкрд░ा рдХी рднी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी, рдЬिрд╕рдХा рдкाрд▓рди 200 рд╡рд░्рд╖ों рддрдХ рд╣ोрддा рд░рд╣ा। рдЬрд╣ाँ рдХрдмीрд░ рдиे рдЕрдкрдиे рдЙрдкрджेрд╢ों рдоें рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рднाрд╖ा рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХिрдпा, рд╡рд╣ीं рдЧुрд░ुрдиाрдирдХ рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ рдкंрдЬाрдмी рднाрд╖ा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े
рд╕ाрдордиे рд░рдЦा।

рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдкрд░ рдПрдХ рд▓рдШु рдиिрдмंрдз рд▓िрдЦिрдП (рд▓рдЧрднрдЧ 250-300 рд╢рдм्рджों рдоें)

рдк्рд░рд╢्рди 6.
рд╕ूрдлी рдордд рдХे рдоुрдЦ्рдп рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдФрд░ рдЖрдЪाрд░ों рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХीрдЬिрдП।
рдЙрдд्рддрд░:
рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХी рдЖрд░ंрднिрдХ рд╢рддाрдм्рджिрдпों рдоें рдзाрд░्рдоिрдХ рддрдеा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ंрд╕्рдеा рдХे рд░ूрдк рдоें рдЦिрд▓ाрдлрдд рдХी рдмрдв़рддी рд╢рдХ्рддि рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХुрдЫ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд▓ोрдЧों рдХा рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрдж рддрдеा рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХी рддрд░рдл рдЭुрдХाрд╡ рдмрдв़ा। рдЗрди्рд╣ें рд╕ूрдл़ी рдХрд╣ा рдЬाрдиे рд▓рдЧा। рдЗрди рд▓ोрдЧों рдиे рд░ूрдв़िрд╡ाрджी рдкрд░िрднाрд╖ाрдУं рддрдеा рдзрд░्рдоाрдЪाрд░्рдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдХुрд░ाрди рдФрд░ рд╕ुрди्рдиा (рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░) рдХी рдмौрдж्рдзिрдХ рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдХ्рддि рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рднрдХ्рддि рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЖрджेрд╢ों рдХे рдкाрд▓рди рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдоोрд╣рдо्рдордж рдХो рдЗंрд╕ाрди-рдП-рдХाрдоिрд▓ рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдЙрдирдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░рдиे рдХी рд╕ीрдЦ рджी। рд╕ूрдл़िрдпों рдиे рдХुрд░ाрди рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдЕрдкрдиे рдиिрдЬी рдЕрдиुрднрд╡ों рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдХी। рдЧ्рдпाрд░рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рддрдХ рдЖрддे-рдЖрддे рд╕ूрдл़ीрд╡ाрдж рдПрдХ рдкूрд░्рдг рд╡िрдХрд╕िрдд рдЖंрджोрд▓рди рдеा рдЬिрд╕рдХा рд╕ूрдл़ी рдФрд░ рдХुрд░ाрди рд╕े рдЬुрдб़ा рдЕрдкрдиा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдеा।

рд╕ंрд╕्рдеाрдЧрдд рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕ूрдл़ी рдЕрдкрдиे рдХो рдПрдХ рд╕ंрдЧрдаिрдд рд╕рдоुрджाрдп-рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ (рдлाрд░рд╕ी) рдХे рдЗрд░्рдж-рдЧिрд░्рдж рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддे рдеे। рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╢ेрдЦ (рдЕрд░рдмी), рдкीрд░ рдЕрдерд╡ा рдоुрд░्рд╢ीрдж (рдлाрд░рд╕ी) рдХे рд╣ाрде рдоें рдеा। рд╡े рдЕрдиुрдпाрдпिрдпों (рдоुрд░ीрджों) рдХी рднрд░्рддी рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╡ाрд░िрд╕ (рдЦрд▓ीрдлा) рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХрд░рддे рдеे। рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХे рдиिрдпрдо рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ों рдХे рдмीрдЪ рдХे рд╕ंрдмंрдз рдФрд░ рд╢ेрдЦ рд╡ рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдХे рдмीрдЪ рдХे рд░िрд╢्рддों рдХी рд╕ीрдоा рднी рдиिрдпрдд рдХрд░рддे рдеे। рдмाрд░рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рджुрдиिрдпा рдоें рд╕ूрдл़ी рд╕िрд▓рд╕िрд▓ों рдХा рдЧрдарди рд╣ोрдиे рд▓рдЧा। рд╕िрд▓рд╕िрд▓ा рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рд╣ै-рдЬंрдЬीрд░, рдЬो рд╢ेрдЦ рдФрд░ рдоुрд░ीрдж рдХे рдмीрдЪ рдПрдХ рдиिрд░ंрддрд░ рд░िрд╢्рддे рдХा рдж्рдпोрддрдХ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рдкрд╣рд▓ी рдЕрдЯूрдЯ рдХрдб़ी рдкैрдЧंрдмрд░ рдоोрд╣рдо्рдордж рд╕े рдЬुрдб़ी рд╣ै।

рдЗрд╕ рдХрдб़ी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рдоुрд░ीрджों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрддा рдеा। рджीрдХ्рд╖ा рдХे рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЕрдиुрд╖्рдаाрди рд╡िрдХрд╕िрдд рдХिрдП рдЧрдП рдЬिрд╕рдоें рджीрдХ्рд╖िрдд рдХो рдиिрд╖्рдаा рдХा рд╡рдЪрди рджेрдиा рд╣ोрддा рдеा, рдФрд░ рд╕िрд░ рдоुँрдб़ाрдХрд░ рдеेрдЧрдб़ी рд▓рдЧे рд╡рд╕्рдд्рд░ рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рдкрдб़рддे рдеे। рдкीрд░ рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рдЙрд╕рдХी рджрд░рдЧाрд╣ (рдл़ाрд░рд╕ी рдоें рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рджрд░рдмाрд░) рдЙрд╕рдХे рдоुрд░ीрджों рдХे рд▓िрдП рднрдХ्рддि рдХा рд╕्рдерд▓ рдмрди рдЬाрддी рдеी। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдкीрд░ рдХी рджрд░рдЧाрд╣ рдкрд░ рдЬिрдпाрд░рдд рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиे рдХी, рдЦाрд╕рддौрд░ рд╕े рдЙрдирдХी рдмрд░рд╕ी рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░, рдкрд░िрдкाрдЯी рдЪрд▓ рдиिрдХрд▓ी। рдЗрд╕ рдкрд░िрдкाрдЯी рдХो рдЙрд░्рд╕ (рд╡िрд╡ाрд╣, рдоाрдпрдиे, рдкीрд░ рдХी рдЖрдд्рдоा рдХा рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕े рдоिрд▓рди) рдХрд╣ा рдЬाрддा рдеा, рдХ्рдпोंрдХि рд▓ोрдЧों рдХा рдоाрдирдиा рдеा рдХि рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рдкीрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕े рдПрдХीрднूрдд рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдкрд╣рд▓े рдХे рдмрдЬाрдп рдЙрдирдХे рдЕрдзिрдХ рдХрд░ीрдм рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं।

рд▓ोрдЧ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдФрд░ рдРрд╣िрдХ рдХाрдордиाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рд▓ेрдиे рдЬाрддे рдеे। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╢ेрдЦ рдХा рд╡рд▓ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрджрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдкрд░िрдкाрдЯी рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ। рдХुрдЫ рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрджिрдпों рдиे рд╕ूрдл़ी рд╕िрдж्рдзांрддों рдХी рдоौрд▓िрдХ рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдирд╡ीрди рдЖंрджोрд▓рдиों рдХी рдиींрд╡ рд░рдЦी। рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ рдХा рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХрд░рдХे рдпрд╣ рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрджी, рдлрдХीрд░ рдХी рдЬिрджंрдЧी рдмिрддाрддे рдеे। рдиिрд░्рдзрдирддा рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдордЪрд░्рдп рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧौрд░рд╡ рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा। рдЗрди्рд╣ें рд╡िрднिрди्рди рдиाрдоों рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा-рдХрд▓ंрджрд░, рдорджाрд░ी, рдорд▓ंрдЧ, рд╣ैрджрд░ी рдЗрдд्рдпाрджि। рд╢рд░िрдпा рдХी рдЕрд╡рд╣ेрд▓рдиा рдХрд░рдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ें рдмे-рд╢рд░िрдпा рдХрд╣ा рдЬाрддा рдеा। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЙрди्рд╣ें рд╢рд░िрдпा рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े (рдмा-рд╢рд░िрдпा) рд╕ूрдлिрдпों рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░рдХे рджेрдЦा рдЬाрддा рдеा।

рдк्рд░рд╢्рди 7.
рдХ्рдпों рдФрд░ рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рд╢ाрд╕рдХों рдиे рдирдпрдиाрд░ рдФрд░ рд╕ूрдлी рд╕ंрддों рд╕े рдЕрдкрдиे рд╕ंрдмंрдз рдмрдиाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा?
рдЙрдд्рддрд░:
рдЪोрд▓ рд╢ाрд╕рдХों рдиे рдирдпрдиाрд░ рд╕ंрддों рдХे рд╕ाрде рд╕ंрдмंрдз рдмрдиाрдиे рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा рдФрд░ рдЙрдирдХा рд╕рдорд░्рдерди рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХिрдпा। рдЕрдкрдиे
рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рдХे рдкрдж рдХो рджैрд╡ीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЕрдкрдиी рд╕рдд्рддा рдХे рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЪोрд▓ рд╢ाрд╕рдХों рдиे рд╕ुंрджрд░ рдоंрджिрд░ों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░ाрдпा рдФрд░ рдЙрдирдоें рдкрдд्рдерд░ рдФрд░ рдзाрддु рд╕े рдмрдиी рдоूрд░्рддिрдпाँ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рд╡ाрдИं। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╕ंрдд-рдХрд╡िрдпों рдХी рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдХो, рдЬो рдЬрди-рднाрд╖ाрдУं рдоें рдЧीрдд рд░рдЪрддे рд╡ рдЧाрддे рдеे, рдоूрд░्рдд рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЧрдпा। рдЪोрд▓ рд╢ाрд╕рдХों рдиे рддрдоिрд▓ рднाрд╖ा рдХे рд╢ैрд╡ рднрдЬрдиों рдХा рдЧाрдпрди рдоंрджिрд░ों рдоें рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдХिрдпा।

рдкрд░ाрди्рддрдХ рдк्рд░рдердо рдиे рд╕ंрдд рдХрд╡ि рдЕрдк्рдкाрд░, рд╕ंрдмंрджрд░ рдФрд░ рд╕ुंрджрд░ाрд░ рдХी рдзाрддु рдк्рд░рддिрдоाрдПँ рдПрдХ рд╢िрд╡ рдоंрджिрд░ рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рд╡ाрдИं। рдЗрди рдоूрд░्рддिрдпों рдХो рдоाрдд्рд░ рдЙрдд्рд╕рд╡ рдХे рджौрд░ाрди рдиिрдХाрд▓ा рдЬाрддा рдеा। рд╕ूрдлी рд╕ंрдд рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рд╕рдд्рддा рд╕े рджूрд░ рд░рд╣рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддे рдеे, рдХिрди्рддु рдпрджि рдХोрдИ рд╢ाрд╕рдХ рдмिрдиा рдоाँрдЧे рдЕрдиुрджाрди рдпा рднेрдЯ рджेрддा рдеा рддो рд╡े рдЙрд╕े рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рддे рдеे। рдХрдИ рд╕ुрд▓्рддाрдиों рдиे рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ों рдХो рдХрд░рдоुрдХ्рдд рднूрдоि рдЗрдиाрдо рдоें рджे рджी рдФрд░ рджाрди рд╕ंрдмंрдзी рди्рдпाрд╕ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдП। рд╕ूрдлी рд╕ंрдд рдЕрдиुрджाрди рдоें рдоिрд▓े рдзрди рдФрд░ рд╕ाрдоाрди рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдЬрд░ूрд░рддрдоंрджों рдХे рдЦाрдиे, рдХрдкрдб़े рдПрд╡ं рд░рд╣рдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рддрдеा рдЕрдиुрд╖्рдаाрдиों рдХे рд▓िрдП рдХрд░рддे рдеे। рд╢ाрд╕рдХ рд╡рд░्рдЧ рдЗрди рд╕ंрддों рдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा, рдзрд░्рдордиिрд╖्рдаा рдФрд░ рд╡िрдж्рд╡рдд्рддा рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдирдХा рд╕рдорд░्рдерди рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдеे।

рдЬрдм рддुрд░्рдХी рдиे рджिрд▓्рд▓ी рд╕рд▓्рддрдирдд рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рддो рдЙрд▓ेрдоा рдж्рд╡ाрд░ा рд╢рд░िрдпा рд▓ाрдЧू рдХिрдП рдЬाрдиे рдХी рдоाँрдЧ рдХो рдаुрдХрд░ा рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। рд╕ुрд▓्рддाрди рдЬाрдирддे рдеे рдХि рдЙрдирдХी рдЕрдзिрдХांрд╢ рдк्рд░рдЬा рдЧैрд░-рдЗрд╕्рдоाрд▓ी рд╣ै। рдРрд╕े рд╕рдордп рдоें рд╕ुрд▓्рддाрдиों рдиे рд╕ूрдл़ी рд╕ंрддों рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓िрдпा рдЬो рдЕрдкрдиी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕рдд्рддा рдХो рдЕрд▓्рд▓ाрд╣ рд╕े рдЙрдж्рднुрдд рдоाрдирддे рдеे। рдпрд╣ рднी рдоाрдиा рдЬाрддा рдеा рдХि рд╕ूрдл़ी рд╕ंрдд рдордз्рдпрд╕्рде рдХे рд░ूрдк рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕े рд▓ोрдЧों рдХी рдРрд╣िрдХ рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рджрд╢ा рдоें рд╕ुрдзाрд░ рд▓ाрдиे рдХा рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╢ाрдпрдж рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рд╢ाрд╕рдХ рдЕрдкрдиी рдХрдм्рд░ рд╕ूрдл़ी рджрд░рдЧाрд╣ों рдФрд░ рдЦ़ाрдирдХ़ाрд╣ों рдХे рдирдЬ़рджीрдХ рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे।

рдк्рд░рд╢्рди 8.
рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕рд╣िрдд рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХीрдЬिрдП рдХि рдХ्рдпों рднрдХ्рддि рдФрд░ рд╕ूрдлी рдЪिंрддрдХों рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा?
рдЙрдд्рддрд░:
рдпрд╣ рд╕рдд्рдп рд╣ै рдХि рднрдХ्рддि рдФрд░ рд╕ूрдл़ी рдЪिंрддрдХों рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा। рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рднрдХ्рддि рдФрд░ рд╕ूрдл़ी рдЪिंрддрдХ рджेрд╢ рдХे рд╡िрднिрди्рди рднाрдЧों рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рдеे। рд╡े рдХिрд╕ी рднाрд╖ा-рд╡िрд╢ेрд╖ рдХो рдкрд╡िрдд्рд░ рдирд╣ीं рдоाрдирддे рдеे। рдЙрдирдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдХो рдоाрдирд╕िрдХ рд╢ाрди्рддि рдПрд╡ं рд╕ांрдд्рд╡рдиा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рдеा। рдЕрддः рд╡े рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рддрдХ рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рднाрд╖ाрдУं рдоें рдкрд╣ुँрдЪाрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे। рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рдеा рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдЙрдкрджेрд╢ों рдоें рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा। рддрдоिрд▓рдиाрдбु рдХे рдЕрд▓рд╡ाрд░ (рд╡िрд╖्рдгु рдХे рднрдХ्рдд) рдФрд░ рдирдпрдиाрд░ (рд╢िрд╡ рдХे рднрдХ्рдд) рд╕рди्рддों рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा। рд╡े рдПрдХ рд╕्рдеाрди рд╕े рджूрд╕рд░े рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдн्рд░рдордг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рддрдоिрд▓ рдоें рдЕрдкрдиे рдЗрд╖्рдЯрджेрд╡ рдХी рд╕्рддुрддि рдоें рднрдЬрди рдЧाрддे рдеे।

рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХि рдЕрд▓рд╡ाрд░ рдФрд░ рдирдпрдиाрд░ рд╕рди्рдд рд╡िрднिрди्рди рдЬाрддिрдпों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдеे। рдЙрдирдоें рд╕े рдХुрдЫ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдеे, рдХुрдЫ рдХिрд╕ाрди, рдХुрдЫ рд╢िрд▓्рдкрдХाрд░ рдФрд░ рдХुрдЫ рддрдеाрдХрдеिрдд ‘рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдп’ рдЬाрддिрдпों рд╕े рднी рд╕ंрдмंрдзिрдд рдеे, рдЬिрди्рд╣ें рд╡рд░्рдгрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╕рдмрд╕े рдиिрдЪрд▓े рд╕ोрдкाрди рдкрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рдеा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдк्рд░рддि рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдк्рд░ेрдо рддрдеा рднрдХ्рддि рдХे рд╕ंрджेрд╢ рдХो рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рджрдХ्рд╖िрдг рднाрд░рдд рдХे рд╡िрднिрди्рди рднाрдЧों рдоें рдлैрд▓ाрдпा। рд╡िрднिрди्рди рдПрд╡ं рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ाрдУं рдоें рдЙрдкрджेрд╢ рджेрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рд╡ेрджों рдХे рд╕рдоाрди рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП, рдЕрд▓рд╡ाрд░ рд╕рди्рддों рдХे рдПрдХ рдоुрдЦ्рдп рдХाрд╡्рдп рд╕ंрдХрд▓рди рдирд▓рдпिрд░ाрджिрд╡्рдпрдк्рд░рдмрди्рдзрдо्’ рдХो рддрдоिрд▓ рд╡ेрдж рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдирдпрдиाрд░ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХी рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╕्рдд्рд░ी рднрдХ्рдд рдХрд░рдЗрдХ्рдХाрд▓ рдЕрдо्рдордЗрдпाрд░ рдиे рдЬрдирднाрд╖ा рдоें рднрдХ्рддि рдЧीрддों рдХी рд░рдЪрдиा рдХрд░рдХे рдЬрдирдоाрдирд╕ рдкрд░ рдЕрдоिрдЯ рдк्рд░рднाрд╡ рдЫोрдб़ा।

рдЙрдд्рддрд░ рднाрд░рдд рдоें рднрдХ्рддि рдЖрди्рджोрд▓рди рдХे рдоुрдЦ्рдп рдк्рд░рдЪाрд░рдХों рдиे рднी рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдХो рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХिрд╕ी рднाрд╖ा рд╡िрд╢ेрд╖ рдХो рдкрд╡िрдд्рд░ рдирд╣ीं рдоाрдиा рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдХी рднाрд╖ा рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рдХिрдП। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП рдХрдмीрд░ рдиे рдЕрдкрдиे рдкрджों рдоें рдЕрдиेрдХ рднाрд╖ाрдУं рдПрд╡ं рдмोрд▓िрдпों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣िрди्рджी, рдкंрдЬाрдмी, рдл़ाрд░рд╕ी, рдм्рд░рдЬ, рдЕрд╡рдзी рдПрд╡ं рд╕्рдеाрдиीрдп рдмोрд▓िрдпों рдХे рдЕрдиेрдХ рд╢рдм्рджों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рд╣ै। рдЙрдирдХी рдХुрдЫ рд░рдЪрдиाрдУं рдХी рднाрд╖ा рд╕рди्рддрднाрд╖ा рд╣ै, рдЬिрд╕े рдиिрд░्рдЧुрдг рдХрд╡िрдпों рдХी рдЦाрд╕ рдмोрд▓ी рд╕рдордЭा рдЬाрддा рд╣ै। рдХрдмीрд░ рдХी рдХुрдЫ рд░рдЪрдиाрдПँ рдЙрд▓рдЯрдмाँрд╕ी (рдЙрд▓्рдЯी рдХेрд╣ी рдЙрдХ्рддिрдпाँ) рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ैं। рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиा рдоें рдЙрдирдХे рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдЕрд░्рдеों рдХो рдЙрд▓्рдЯा рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдХрдмीрд░ рдХी рдмाрдиिрдпों рдХा рд╕ंрдХрд▓рди рддीрди рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдХिंрддु рдкрд░рд╕्рдкрд░ рд╡्рдпाрдкी рдк्рд░рдгाрд▓िрдпों рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।

‘рдХрдмीрд░ рдмीрдЬрдХ’ рдХा рд╕ंрдмंрдз рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рддрдеा рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдЕрди्рдп рд╕्рдеाрдиों рдХे рдХрдмीрд░ рдкंрдеिрдпों рд╕े рд╣ै рдФрд░ ‘рдХрдмीрд░ рдЧ्рд░ंрдеाрд╡рд▓ी’ рдХा рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рджाрджूрдкंрдеिрдпों рд╕े। рдХрдмीрд░ рдХे рдЕрдиेрдХ рдкрджों рдХा рд╕ंрдХрд▓рди рд╕िрдХ्рдЦों рдХे рдЖрджिрдЧ्рд░ंрдерд╕ाрд╣िрдм’ рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ рдкंрдЬाрдмी рднाрд╖ा рдоें ‘рд╢рдмрдж’ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдХे рд╕ाрдордиे рд░рдЦे। рд╡े рд╕्рд╡рдпं рдЗрди рд╢рдм्рджों рдХा рднिрди्рди-рднिрди्рди рд░ाрдЧों рдоें рдЧाрдпрди рдХрд░рддे рдеे।
рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рдХे рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ी рдЧुрд░ु рдЕंрдЧрдж рдиे рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рдХे рдЙрдкрджेрд╢ों рдПрд╡ं рд╢िрдХ्рд╖ाрдУं рдХो рднाрд╡ी рдкीрдв़िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦрдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдЧुрд░рдоुрдЦी рд▓िрдкि рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा। рд╕िрдЦों рдХे рдкрд╡िрдд्рд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рдЧ्рд░рди्рде рдЧुрд░ु рдЧ्рд░рди्рде рд╕ाрд╣िрдм рдоें рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдПрд╡ं рдмोрд▓िрдпों рдХे рд╢рдм्рдж рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдоें рдЧुрд░ु рдиाрдирдХ рддрдеा рдЙрдирдХे рдЪाрд░

рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ी рдЧुрд░ुрдУं рдХी рдмाрдиी рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдмाрдмा рдлрд░ीрдж, рд░рд╡िрджाрд╕ рддрдеा рдХрдмीрд░ рдЬैрд╕े рд╕рди्рддों рдХी рдмाрдиी рдХो рднी рд╕ंрдХрд▓िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдоीрд░ाрдмाрдИ рдиे рдЕрдкрдиे рдЕंрддрд░्рдорди рдХी рднाрд╡рдк्рд░рд╡рдгрддा рдХो рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдиेрдХ рдЧीрддों рдХी рд░рдЪрдиा рдХी। рдЙрдирдХे рдЧीрдд рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рдм्рд░рдЬ рднाрд╖ा рдоें рдФрд░ рдХुрдЫ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрдиी рдПрд╡ं рдЧुрдЬрд░ाрддी рдоें рднी рд▓िрдЦे рдЧрдП рд╣ैं। рд╕ूрдлी рд╕рди्рддों рдиे рднी рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХिрдпा। рдЪिрд╢्рддी рд╕рди्рддों рдХी рдПрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХो рдЕрдкрдиाрдиा рдеा। рд╡े рд╕рдоाँ рдоें рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рддे рдеे। рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХि рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдЪिрд╢्рддी рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рдХे рд▓ोрдЧ рдЖрдкрд╕ рдоें рд╣िंрджрд╡ी рдоें рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рдеे। рдкंрдЬाрдм рдоें рдмाрдмा рдлрд░ीрдж рдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд▓ोрдЧों рдоें рдЕрдкрдиे рд╕ंрджेрд╢ рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдкंрдЬाрдмी рдоें рдЫрди्рджों рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдеी।

рдЙрдирдХे рдХुрдЫ рдЫрди्рдж рдЧुрд░ुрдЧ्рд░ंрде рд╕ाрд╣िрдм рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рд╣ैं। рдХुрдЫ рдЕрди्рдп рд╕ूрдлिрдпों рдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░ेрдо рдХो рдоाрдирд╡ीрдп рдк्рд░ेрдо рдХे рд░ूрдкрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓рдо्рдмी-рд▓рдо्рдмी рдХрд╡िрддाрдУं рдХी рд░рдЪрдиा рдХी, рдЬिрди्рд╣ें рдорд╕рдирд╡ी рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ूрдлी рдХрд╡िрддा рдл़ाрд░рд╕ी, рд╣िंрджрд╡ी рдЕрдерд╡ा рдЙрд░्рджू рдоें рд╣ोрддी рдеी। рдХрднी-рдХрднी рдЙрд╕рдоें рдЗрди рддीрдиों рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╢рдм्рдж рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ोрддे рдеे। рдмीрдЬाрдкुрд░ (рдХрд░्рдиाрдЯрдХ) рдХे рдЖрд╕-рдкाрд╕ рд╕ूрдл़ी рдХрд╡िрддा рдХी рдПрдХ рднिрди्рди рд╡िрдзा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдИ। рдЗрд╕рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рджрдХ्рдЦрдиी (рдЙрд░्рджू рдХा рдПрдХ рд░ूрдк) рдоें рд▓िрдЦी рдЧрдИ рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рдХрд╡िрддाрдПँ рдЖрддी рд╣ैं।

рдЗрдирдХी рд░рдЪрдиा 17рд╡ीं-18рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджिрдпों рдоें рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдмрд╕рдиे рд╡ाрд▓े рдЪिрд╢्рддी рд╕рди्рддों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдеी। рд╕ंрднрд╡рддः рдЗрди рд░рдЪрдиाрдУं рдХा рдЧाрдпрди рдШрд░ рдоें рдЪрдХ्рдХी рдкीрд╕рдиे рдФрд░ рдЪрд░рдЦा рдХाрддрдиे рдЬैрд╕े рд╕ाрдоाрди्рдп рдХाрдоों рдХो рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдорд╣िрд▓ाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рдеा। рдХुрдЫ рдЕрди्рдп рдХрд╡िрддाрдУं рдХी рд░рдЪрдиा рд▓ोрд░ीрдиाрдоा рдПрд╡ं рд╢ाрджीрдиाрдоा рдХे рд░ूрдк рдоें рдХी рдЧрдИ। рд╡िрдж्рд╡ाрди рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ों рдХे рд╡िрдЪाрд░ाрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрднрд╡рддः рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд╕ूрдл़ी рд╕рди्рддों рдХो рдпрд╣ाँ рдХी рд╕्рдеाрдиीрдп рднрдХ्рддि рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдиे рдЕрдиेрдХ рд░ूрдкों рдоें рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा рдеा। рд▓िंрдЧाрдпрддों рдж्рд╡ाрд░ा рдХрди्рдирдб़ рдоें рд▓िрдЦे рдЧрдП рд╡рдЪрдиों рдФрд░ рдкंрдврд░рдкुрд░ рдХे рд╕рди्рддों рдж्рд╡ाрд░ा рдорд░ाрдаी рдоें рд▓िрдЦे рдЧрдП рдЕрднंрдЧों рдиे рднी рдЪिрд╢्рддिрдпों рдХो рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╕ीрдоा рддрдХ рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рднрдХ्рддि рдФрд░ рд╕ूрдлी рдЪिрди्рддрдХों рдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा।

рдк्рд░рд╢्рди 9.
рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдХिрди्рд╣ीं рдкाँрдЪ рд╕्рд░ोрддों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХीрдЬिрдП рдФрд░ рдЙрдирдоें рдиिрд╣िрдд рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡ рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХीрдЬिрдП।
рдЙрдд्рддрд░:
рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдХिрди्рд╣ीं рдкाँрдЪ рд╕्рд░ोрддों рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рд╕े рдЙрдирдоें рдиिрд╣िрдд рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡ рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рдкрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै।

рд╕्рд░ोрдд I (рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдФрд░ рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдп)
рд╕े рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै рдХि рдЕрд▓рд╡ाрд░ рд╕рди्рдд рдЬाрддि рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рдиिрд░рд░्рдердХ рдоाрдирддे рдеे рдФрд░ рдЬाрддि-рдкाँрддि рдХे рднेрдж-рднाрд╡ों рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рддे рдеे। рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдПрдХ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдЕрд▓рд╡ाрд░ рддोंрджрд░ाрдбिрдк्рдкोрдбि рдиे рдЕрдкрдиे рдХाрд╡्рдп рдоें рд▓िрдЦा рдеा-“рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдЬो рдЕрдЬрдирдмी рд╣ैं рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ेрд╡ा рдХे рдк्рд░рддि рдиिрд╖्рдаा рдирд╣ीं рд░рдЦрддे, рдЙрдирд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдЖрдк (рд╣े рд╡िрд╖्рдгु) рдЙрди ‘рджाрд╕ों’ рдХो рдкрд╕рди्рдж рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬो рдЖрдкрдХे рдЪрд░рдгों рд╕े рдк्рд░ेрдо рд░рдЦрддे рд╣ैं, рдЪाрд╣े рд╡े рд╡рд░्рдг-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдкрд░े рд╣ों।”

рд╕्рд░ोрдд II (рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдпा рднрдХ्рддि)
рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдЕрд▓рд╡ाрд░ рд╕рди्рддों рдХे рд╕рдоाрди рдирдпрдиाрд░ рд╕рди्рддों рдиे рднी рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХी рдЬрди्рдо рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╢्рд░ेрд╖्рдарддा рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा। рдЙрдирдХा рд╡िрдЪाрд░ рдеा рдХि рд╢िрд╡ рдХे рдЕрдиुрд░ाрдЧ рдФрд░ рднрдХ्рддि рдХे рдмिрдиा рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХा рд╢ाрд╕्рдд्рд░рдЬ्рдЮाрди, рдКँрдЪा рдХुрд▓, рдЧोрдд्рд░ рд╕рдм рдиिрд░рд░्рдердХ рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рдоें рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рд╢ाрд╕्рдд्рд░-рдЬ्рдЮाрди рдЕрдерд╡ा рдЧोрдд्рд░ рдФрд░ рдХुрд▓ рдХा рдирд╣ीं рдЕрдкिрддु рднрдХ्рддि рдФрд░ рдк्рд░ेрдо рдХा рд╣ै। рдЗрди рджोрдиों рд╕्рд░ोрддों рд╕े рдпрд╣ рднी рдкрддा рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдЕрд▓рд╡ाрд░ рд╕рди्рдд рд╡िрд╖्рдгु рднрдХ्рдд рдеे рдФрд░ рдирдпрдиाрд░ рд╕рди्рдд рд╢िрд╡ рдХे рдЙрдкाрд╕рдХ

рд╕्рд░ोрдд III (рдПрдХ рд░ाрдХ्рд╖рд╕ी?)
рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рд╢िрд╡рднрдХ्рдд рдХрд░рдЗрдХ्рдХाрд▓े рдЕрдо्рдордЗрдпाрд░ рдХी рдХрд╡िрддा рд╕े рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рдЗрд╕рд╕े рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै рдХि, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдШрд░ рдХे рдЕрди्рджрд░ рд░рд╣рдиा, рд╢ाрди्рдд рд░рд╣рдиा рдФрд░ рдоुрдзрд░ рд╡рдЪрди рдмोрд▓рдиा рд╕्рдд्рд░ी рдХे рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдЧुрдг рдоाрдиे рдЬाрддे рдеे। рдХिрди्рддु рдЕрдо्рдордЗрдпाрд░ рдиे рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХी рдкाрд░рдо्рдкрд░िрдХ рдЬीрд╡рди-рд╢ैрд▓ी рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдирд╣ीं рдХिрдпा। рд╡рд╣ рд╢िрд╡ рдХो рдЕрдкрдиी рдЖрд░ाрдз्рдп рджेрд╡ рдоाрдирддी рдеी। рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рдЪрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрдаोрд░ рддрдкрд╕्рдпा рдХे рдоाрд░्рдЧ рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХिрдпा। рд╕्рдд्рд░ीрднрдХ्рддों рдиे рдЕрдкрдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХा рддो рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рджिрдпा, рдХिंрддु рд╡े рди рддो рдХिрд╕ी рднिрдХ्рд╖ुрдгी рд╕рдоुрджाрдп рдХी рд╕рджрд╕्рдп рдмрдиीं рдФрд░ рди рд╣ी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХिрд╕ी рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा। рд╕्рдд्рд░ीрднрдХ्рддों рдиे рдкिрддृрд╕рдд्рддाрдд्рдордХ рдЖрджрд░्рд╢ों рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдЬीрд╡рди рдкрдж्рдзрддि рдПрд╡ं рд░рдЪрдиाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрди्рд╣ें рдЪुрдиौрддी рджी।

рд╕्рд░ोрдд IV (рдЕрдиुрд╖्рдаाрдиे рдФрд░ рдпрдеाрд░्рде рд╕ंрд╕ाрд░)
рдмाрд╕рд╡рди्рдиा рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдЪिрдд рдПрдХ рд╡рдЪрди рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рд╣ै। рдмाрд╕рд╡рди्рдиा рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдеे। рд╡рд╣ рдЬाрддि рд╕े рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдеे рдФрд░ рдЪाрд▓ुрдХ्рдп рд░ाрдЬा рдХे рджрд░рдмाрд░ рдоें рдПрдХ рдоंрдд्рд░ी рдеे। рдЙрдирдХे рдЕрдиुрдпाрдпी рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ рдЕрд░्рдеाрдд् рд╢िрд╡ рдХे рд╡ीрд░ рдФрд░ рд▓िंрдЧाрдпрдд рдЕрд░्рдеाрдд рд▓िंрдЧ рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ों рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдП। рдЖрдЬ рднी рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ рдХрд░्рдиाрдЯрдХ рдХी рд╕ंрднрд╡рддः рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рд╣ै। рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ рдЕрдерд╡ा рд▓िंрдЧाрдпрдд рд╢िрд╡ рдХो рдЕрдкрдиा рдЖрд░ाрдз्рдп рджेрд╡ рдоाрдирддे рд╣ैं। рд╡े рд╢िрд╡ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рд▓िंрдЧ рдХे рд░ूрдк рдоें рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡ीрд░рд╢ैрд╡ рдЕрдерд╡ा рд▓िंрдЧाрдпрдд рдЬрди्рдо рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдЬाрддि-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬाрддि-рдкाँрддि рдХे рднेрдж-рднाрд╡ों рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рддрдеा рд╕рдоाрдЬ рдоें рдХुрдЫ рд╕рдоुрджाрдпों рдХे ‘рдкрд╡िрдд्рд░’ рдФрд░ рдХुрдЫ рдХे рджूрд╖िрдд рд╣ोрдиे рдХी рдм्рд░ाрд╣्рдордгीрдп рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдХी рдХрдЯु рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХी।

рдЙрдирдХे рд╡िрдЪाрд░ाрдиुрд╕ाрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХी рд╢्рд░ेрд╖्рдарддा рдХा рдЖрдзाрд░ рдЙрд╕рдХा рдЬрди्рдо рдирд╣ीं рдЕрдкिрддु рдХрд░्рдо рд╣ोрдиे рдЪाрд╣िрдП। рд▓िंрдЧाрдпрдд рдЕрдиुрд╖्рдаाрдиों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдпрдеाрд░्рде рднрдХ्рддि рднाрд╡ рдкрд░ рдЕрдзिрдХ рдмрд▓ рджेрддे рд╣ैं। рдЙрдирдХे рд╡िрдЪाрд░ाрдиुрд╕ाрд░ рдкрд░рдорджेрд╡ рдХो рдЕрдиुрд╖्рдаाрдиों рдж्рд╡ाрд░ा рдирд╣ीं рдЕрдкिрддु рднрдХ्рддिрднाрд╡ рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдзрд░्рдо рд╕े рдЬुрдб़े рдиिрд░рд░्рдердХ рд░ीрддि-рд░िрд╡ाрдЬों рдПрд╡ं рдЖрдбंрдмрд░ों рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдмाрд╕рд╡рди्рдиा рдиे рд▓िрдЦा рдеा рдХि рдЬрдм рд╡े рдПрдХ рдкрдд्рдерд░ рд╕े рдмрдиे рд╕рд░्рдк рдХो рджेрдЦрддे рд╣ैं рддो рдЙрд╕ рдкрд░ рджूрдз рдЪрдв़ाрддे рд╣ैं, рдпрджि рдЕрд╕рд▓ी рд╕ाँрдк рдЖ рдЬाрдП рддो рдХрд╣рддे рд╣ैं “рдоाрд░ो-рдоाрд░ो”, рджेрд╡рддा рдХे рдЙрд╕ рд╕ेрд╡рдХ рдХो, рдЬो рднोрдЬрди рдкрд░ोрд╕рдиे рдкрд░ рдЦा рд╕рдХрддा рд╣ै, рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं, “рдЪрд▓े рдЬाрдУ, рдЪрд▓े рдЬाрдУ।” рдХिрди्рддु рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдк्рд░рддिрдоा рдХो, рдЬो рдЦा рдирд╣ीं рд╕рдХрддी, рд╡े рд╡्рдпंрдЬрди рдкрд░ोрд╕рддे рд╣ैं।।”

рд╕्рд░ोрдд V (рдЦрдо्рдмाрдд рдХा рдЧिрд░рдЬाрдШрд░)
рдЙрд╕ рдлрд░рдоाрди (рдмाрджрд╢ाрд╣ рдХा рд╣ुрдХ्рдордиाрдоा) рдХा рдЕंрд╢ рд╣ै, рдЬिрд╕े рдорд╣ाрди рдоुрдЧрд▓ рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдЕрдХрдмрд░ рдиे | 1598 рдИреж рдоें рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдеा। рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдиे рдпрд╣ рдлрд░рдоाрди рдЦрдо्рдмाрдд рдХे рдЧिрд░рдЬाрдШрд░ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдеा। рдЗрд╕рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдЕрдХрдмрд░ рдПрдХ рдЙрджाрд░ рдПрд╡ं рдзрд░्рдо-рд╕рд╣िрд╖्рдгु рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдеा। рд╡рд╣ рднाрд░рдд рдоें рдзрд░्рдордиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рдеा। рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡рд╡рд░्рддी рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╢ाрд╕рдХों рдХे рд╕рдоाрди рдзрд░्рдо рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдЕрдерд╡ा рд░рдХ्рддрдкाрдд рдХी рдиीрддि рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдирд╣ीं рдХिрдпा। рдЙрд╕рдиे рдмрд▓рдкूрд░्рд╡рдХ рдзрд░्рдо рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧा рджिрдпा рддрдеा рд╕рднी рдзрд░्рдо рдПрд╡ं рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдпों рдХो рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░рджाрди рдХी। рдЗрд╕ рд╕्рд░ोрдд рд╕े рдпрд╣ рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ
рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдХрдЯ्рдЯрд░ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХे рдЙрджाрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рдХे рд╡िрд░ोрдзी рдеे।

0 comments: