NCERT Solutions for Class 12 Geography Practical Work in Geography Chapter 4 Use of Computer In Data Processing and Mapping (Hindi Medium)
เค เคญ्เคฏाเคธ เคช्เคฐเคถ्เคจ (เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค เคธे)
เคช्เคฐเฅฆ 1. เคจीเคे เคฆिเค เคเค เคाเคฐ เคตिเคเคฒ्เคชों เคฎें เคธे เคธเคนी เคเคค्เคคเคฐ เคो เคुเคจिเค;
(i) เคจिเคฎ्เคจเคฒिเคिเคค เคंเคเคก़ों เคे เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคे เคฒिเค เคเคช เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เค्เคฐाเคซ เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐेंเคे?
(เค) เคฐेเคा
(เค) เคฌเคนुเคฆंเคก เคเคฒेเค
(เค) เคตृเคค्เคค เคเคฐेเค
(เค) เคเคชเคฐ्เคฏुเค्เคค เคฎें เคธे เคोเค เคจเคนीं
(ii) เคฐाเค्เคฏ เคे เค
ंเคคเคฐ्เคเคค เค़िเคฒों เคा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़ों เคฆ्เคตाเคฐा เคนोเคा?
(เค) เคฌिंเคฆु
(เค) เคฐेเคाเคँ।
(เค) เคฌเคนुเคญुเค
(เค) เคเคชเคฐ्เคฏुเค्เคค เคฎें เคธे เคोเค เคจเคนीं
(iii) เคเค เคตเคฐ्เคเคถीเค เคे เคธेเคฒ เคฎें เคฆिเค เคเค เคธूเคค्เคฐ เคฎें เคตเคน เคौเคจ-เคธा เคช्เคฐเคाเคฒเค เคนै เคिเคธเคा เคชเคนเคฒे เคชเคฐिเคเคฒเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै|
(เค) +
(เค) –
(เค) /
(เค) x
(iv) เคเค्เคธेเคฒ เคฎें เคตिเคाเคฐ्เคก เคซंเค्เคถเคจ เคเคชเคो เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคฌเคจाเคคा เคนै|
(เค) เค्เคฐाเคซ เคฐเคเคจा เคฎें
(เค) เคเคฃिเคคीเคฏ เคเคฐ เคธांเค्เคฏिเคीเคฏ เค्เคฐिเคฏाเคं เคो เคเคฐเคจे เคฎें।
(เค) เคฎाเคจเคिเคค्เคฐ เคเคฒेเคเคจ เคฎें
(เค) เคเคชเคฐ्เคฏुเค्เคค เคฎें เคธे เคोเค เคจเคนीं।
เคเคค्เคคเคฐ:
(i) (เค) เคฌเคนुเคฆंเคก เคเคฒेเค
(ii) (เค) เคฌเคนुเคญुเค
(iii) (เค) /
(iv) (เค) เค्เคฐाเคซ เคฐเคเคจा เคฎें।
เคช्เคฐเฅฆ 2. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเคिเคค เคช्เคฐเคถ्เคจों เคे เคเคค्เคคเคฐ เคฒเคเคญเค 30 เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฆीเคिเค।
(i) เคเค्เคธेเคฒ เคฎें เคตिเคाเคฐ्เคก เคซंเค्เคถเคจ เคเคชเคो เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคฌเคจाเคคा เคนै?
เคเคค्เคคเคฐ: เคเค्เคธेเคฒ เคฎें เคตिเคाเคฐ्เคก เคซंเค्เคถเคจ เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคाเคฐ्เค เคिเคธเคฎें เคฆंเคก เคเคฐेเค, เคช्เคฐเคฎुเคเคคा เคธे เคฌเคจाเค เคाเคคे เคนैं। เคเคธเคे เค
เคฒाเคตा เคฐेเคा เค्เคฐाเคซ, เคเคฏเคค เคिเคค्เคฐे เคเคฆि เคญी เคฌเคจाเค เคा เคธเคเคคे เคนैं।
(ii) เคเค เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเคों เคी เคนเคธ्เคคेเคจ เคตिเคงिเคฏों เคी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคช्เคฐเคฏोเค เคे เค्เคฏा เคฒाเคญ เคนैं?
เคเคค्เคคเคฐ: เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคเคฒेเค, เคเคฐेเค, เคिเคค्เคฐ, เค्เคฐाเคซ เคต เคฎाเคจเคिเคค्เคฐों เคे เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคंเคเคก़ों เคे เคช्เคฐเค्เคฐเคฎเคฃ เคคเคฅा เคเคจเคी เคฐเคเคจा เคฎें เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคช्เคฐเคฏोเค เคจे เคธเคฎเคฏ เคी เคฌเคเคค เคी เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคค्เคฐुเคि เคนोเคจे เคธंเคญाเคตเคจा เคญी เคเคฎ เคฐเคนเคคी เคนै เคเคฌเคि เคนเคธ्เคคेเคจ เคตिเคงि เคธे เคเคธเคฎें เคाเคซी เค
เคงिเค เคธเคฎเคฏ เคฒเคเคคा เคนै เคคเคฅा เคค्เคฐुเคि เคी เคธंเคญाเคตเคจा เคฌเคจी เคฐเคนเคคी เคนै।
(iii) เคंเคเคก़ा เคช्เคฐเค्เคฐเคฎเคฃ เคเคฐ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคी เคนเคธ्เคคेเคจ เคตिเคงिเคฏों เคी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคช्เคฐเคฏोเค เคे เค्เคฏा เคฒाเคญ เคนैं?
เคเคค्เคคเคฐ: เคंเคเคก़ों เคे เคช्เคฐเค्เคฐเคฎเคฃ เคเคฐ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคी เคนเคธ्เคคेเคจ เคตिเคงिเคฏों เคฎें เคธเคฎเคฏ เค
เคงिเค เคฒเคเคคा เคนै เคคเคฅा เคค्เคฐुเคिเคฏों เคी เคธंเคญाเคตเคจा เคฌเคจी เคฐเคนเคคी เคนै เคเคฌเคि เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคंเคเคก़ों เคे เคช्เคฐเค्เคฐเคฎเคฃ เคต เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎें เคธเคฎเคฏ เคเคฎ เคฒเคเคคा เคนै เคคเคฅा เคเคจเคฎें เคธเคीเคเคคा เคा % เคเค्เค เคฐเคนเคคा เคนै।
(iv) เคตเคฐ्เคเคถीเค เค्เคฏा เคนोเคคी เคนै?
เคเคค्เคคเคฐ: เคญूเคोเคฒ เคฎें เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เค
เคจुเคช्เคฐเคฏोเค เคฎें เคเคฎเฅฆเคเคธเฅฆ เคเค्เคธेเคฒ เคเค เคฎเคนเคค्เคค्เคชूเคฐ्เคฃ เคธॉเคซ्เคเคตेเคฏเคฐ เคนै। เคเคฎเฅฆเคเคธเฅฆ เคเค्เคธेเคฒ เคो เคธ्เคช्เคฐेเคก เคถीเค เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ เคญी เคเคนा เคाเคคा เคนै। เคธ्เคช्เคฐेเคกเคถीเค เคเค เคเคฏเคคाเคाเคฐ เคชेเค เคนोเคคा เคนै เคिเคธे เคाเคฐ्เคฏเคตिเคงि เคชเคค्เคฐ (เคตเคฐ्เคเคถीเค) เคเคนเคคे เคนैं। เคเคธเคฎें 16,384 เคชंเค्เคคिเคฏाँ เคคเคฅा 256 เคธ्เคคंเคญ เคนोเคคे เคนैं। เคธ्เคคंเคญों เคो เค
ंเค्เคฐेเคी เคे เค
เค्เคทเคฐ A, B, C, D เคเคฆि เคชเคนเคाเคจ เคฆी เคाเคคी เคนै เคเคฌเคि เคชंเค्เคคिเคฏों เคो เคธंเค्เคฏा 1, 2, 3, 4, เคเคค्เคฏाเคฆि เคชเคนเคाเคจ เคฆी เคाเคคी เคนै। เคเค เคชंเค्เคคि เคเคฐ เคเค เคธ्เคคंเคญ เคे เคธंเคฏोเคเคจ เคธे เคเค เคธेเคฒ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เคिเคธเคฎें เคช्เคฐเคตिเคท्เคिเคฏाँ เค
ंเคिเคค เคी เคाเคคी เคนैं। เคเคฐ เคเคจ्เคนें เคธुเคฐเค्เคทिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคชเคฏुเค्เคค เคจाเคฎ เคฆे เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคเคฐूเคฐเคค เคชเคก़เคจे เคชเคฐ เคเคธเคो เคชुเคจः เคोเคฒเคเคฐ เคाเคฐ्เคฏ เคธंเคชाเคฆเคจ เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं।
เคช्เคฐเฅฆ 3. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเคिเคค เคช्เคฐเคถ्เคจों เคे เคเคค्เคคเคฐ เคฒเคเคญเค 125 เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฆीเคिเค।
(i) เคธ्เคฅाเคจिเค เคต เคैเคฐ-เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़ों เคฎें เค्เคฏा เค
ंเคคเคฐ เคนै? เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคธเคนिเคค เคธ्เคชเคท्เค เคीเคिเค?
เคเคค्เคคเคฐ: เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़े เคिเคธी เคธ्เคฅाเคจ เคे เคญौเคोเคฒिเค เคต เคธांเคธ्เคृเคคिเค เคฒเค्เคทเคฃों เคो เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เคเคฐเคคे เคนैं। เคเคจเคो เคฎाเคจเคिเคค्เคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคฌिंเคฆु, เคฐेเคाเคँ เคคเคฅा เคฌเคนुเคญुเค เคा เคช्เคฐเคฏोเค เคเคฐเคคे เคนैं। เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เค
เคธ्เคชเคคाเคฒ, เคुเคँ, เคจเคฒเคूเคช, เคเคธ्เคฌे เคต เคाँเคต เคैเคธे เคฒเค्เคทเคฃों เคो เคฌिंเคฆुเคं เคे เคฆ्เคตाเคฐा; เคธเคก़เคों, เคฐेเคฒเคตे เคฒाเคเคจों, เคจเคนเคฐों, เคจเคฆिเคฏों, เคถाเค्เคคि เคต เคธंเคाเคฐ เคชंเคฅों เคो เคฐैเคिเค เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคฆ्เคตाเคฐा, เคคเคฅा เคช्เคฐเคถाเคธเคीเคฏ เคเคाเคเคฏों เคैเคธे เคฆेเคถ, เคिเคฒे, เคฐाเค्เคฏ เคต เคंเคก, เคญूเคฎि เคเคชเคฏोเค เคช्เคฐเคाเคฐों, เคคाเคฒाเคฌों, เคीเคฒों เคเคฆि เคฒเค्เคทเคฃों เคो เคฌเคนुเคญुเค เคตिเคงि เคธे เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เคเคฐเคคे เคนैं। เคเคฌเคि เคैเคฐ-เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़े เคुเคฃ เคจ्เคฏाเคธ เคो เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เคเคฐเคคे เคนैं เคैเคธे-เคเคชเคे เคชाเคธ เค
เคชเคจे เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคी เคธ्เคฅिเคคि เคฆเคฐ्เคถाเคจे เคตाเคฒा เคฎाเคจเคिเคค्เคฐ เคนै। เคคเคฌ เคเคช เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคा เคจाเคฎ, เคเค्เคท เคธंเค्เคฏा, เคเค्เคทा เคฎें เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคी เค
เคจुเคธूเคी, เคชुเคธ्เคคเคाเคฒเคฏ, เคช्เคฐเคฏोเคเคถाเคฒाเคं, เคเคชเคเคฐเคฃों เคเคค्เคฏाเคฆि เคी เคธुเคตिเคงाเคं เคเคฐ เคธंเคฌंเคงिเคค เคธूเคเคจाเคं เคो เคถाเคฎिเคฒ เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं। เคเคธเคฎें เคเคช เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐेंเคे เคि เคเคช เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़ों เคे เคตिเคถिเคท्เค เคुเคฃों เคी เคต्เคฏाเค्เคฏा เคเคฐ เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं। เคเคธ เคคเคฐเคน เคเคช เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़ों เคे เคुเคฃ เคจ्เคฏाเคธ เคी เคต्เคฏाเค्เคฏा เคเคฐ เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं เคिเคธเคे เคे เคाเคฐเคฃ เคฏे เคैเคฐ-เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़े
เคเคนเคฒाเคคे เคนैं।
(ii) เคญौเคोเคฒिเค เคंเคเคก़ों เคे เคช्เคฐเคाเคฐ เคौเคจ-เคธे เคนैं?
เคเคค्เคคเคฐ: เคญौเคोเคฒिเค เคंเคเคก़ों เคो เคฆो เคตเคฐ्เคों เคฎें เคฐเคा เคाเคคा เคนै। เคธ्เคฅाเคจिเค เคँเคเคก़े เคคเคฅा เคैเคฐ-เคธ्เคฅाเคจिเค เคंเคเคก़े। เคเคจเคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคชเคนเคฒे เคนी เคช्เคฐเคถ्เคจ (i) เคฎें เคिเคฏा เคा เคुเคा เคนै।