NCERT Solutions for Class 12 Geography Fundamentals of Human Geography Chapter 3 Population Composition (Hindi Medium)

 


NCERT Solutions for Class 12 Geography Fundamentals of Human Geography Chapter 3 Population Composition (Hindi Medium)

เค…เคญ्เคฏाเคธ เคช्เคฐเคถ्เคจ (เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค• เคธे)

เคช्เคฐเฅฆ 1. เคจीเคšे เคฆिเค เค—เคฏे เคšाเคฐ เคตिเค•เคฒ्เคชों เคฎें เคธे เคธเคนी เค‰เคค्เคคเคฐ เคšुเคจिเค।
(i) เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธเคจे เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค เค•े เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เค•ो เคจिเคฎ्เคจ เค•िเคฏा เคนै?
(เค•) เคชुเคฐुเคท เค•ाเคฐ्เคฏเคถीเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ा เคšเคฏเคจिเคค เคช्เคฐเคตाเคธ।
(เค–) เคชुเคฐुเคทों เค•ी เค‰เคš्เคš เคœเคจ्เคฎเคฆเคฐ।
(เค—) เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคจिเคฎ्เคจ เคœเคจ्เคฎเคฆเคฐ।
(เค˜) เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ा เค‰เคš्เคš เค‰เคค्เคช्เคฐเคตाเคธ।
(ii) เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ-เคธी เคธंเค–्เคฏा เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•े เค•ाเคฐ्เคฏเคถीเคฒ เค†เคฏुเคตเคฐ्เค— เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐเคคी เคนै?
(เค•) 15 เคธे 65 เคตเคฐ्เคท
(เค–) 15 เคธे 66 เคตเคฐ्เคท
(เค—) 15 เคธे 64 เคตเคฐ्เคท
(เค˜) 15 เคธे 59 เคตเคฐ्เคท
(iii) เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ा เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เคตिเคถ्เคต เคฎें เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคนै?
(เค•) เคฒैเคŸเคตिเคฏा
(เค–) เคœाเคชाเคจ
(เค—) เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค
(เค˜) เคซ्เคฐांเคธ
เค‰เคค्เคคเคฐ:
(i) (เค•) เคชुเคฐुเคท เค•ाเคฐ्เคฏเคถीเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ा เคšเคฏเคจिเคค เคช्เคฐเคตाเคธ।।
(ii) (เค˜) 15 เคธे 59 เคตเคฐ्เคท।
(iii) (เค•) เคฒैเคŸเคตिเคฏा

เคช्เคฐเฅฆ 2. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•े เค‰เคค्เคคเคฐ เคฒเค—เคญเค— 30 เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฆीเคœिเค|
(i) เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคธंเค˜เคŸเคจ เคธे เค†เคช เค•्เคฏा เคธเคฎเคเคคे เคนैं?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เค•िเคธी เคฆेเคถ/เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों-เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคธंเค–्เคฏा, เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค, เค†เคฏु เคตเคฐ्เค— เคธंเคฐเคšเคจा, เค‰เคจเค•े เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ, เคถिเค•्เคทा เค•ा เคธ्เคคเคฐ, เคœीเคตเคจ-เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถा เคคเคฅा เค†เคตाเคธों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฆूเคธเคฐों เคธे เคชृเคฅเค• เคตिเคถिเคท्เคŸ เคœเคจांเค•िเค•ीเคฏ เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เค•ो เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคธंเค˜เคŸเคจे เค•เคนเคคे เคนैं।
(ii) เค†เคฏु-เคธंเคฐเคšเคจा เค•ा เค•्เคฏा เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เค•िเคธी เคฆेเคถ เค•ी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ो เคตिเคญिเคจ्เคจ เค†เคฏु เคตเคฐ्เค—ों เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เคฏเคน เคœ्เคžाเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค‰เคธ เคฆेเคถ เค•ी เค•िเคคเคจी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ाเคฐ्เคฏเคถीเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคนै เคœो เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคต्เคฏเคตเคธाเคฏों เคฎें เคธंเคฒเค—्เคจ เคนै เคคเคฅा เค•िเคคเคจी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค‰เคจ เคชเคฐ เค†เคถ्เคฐिเคค เคนै, เคœो เค…ंเคคเคคः เคฆेเคถ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ो เค‡ंเค—िเคค เค•เคฐเคคा เคนै।
(iii) เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เค•ैเคธे เคฎाเคชा เคœाเคคा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคช्เคฐเคคि เคนเคœाเคฐ เคชुเคฐुเคทों เคชเคฐ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค…เคฅเคตा เคช्เคฐเคคि เคนเคœ़ाเคฐ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เคชเคฐ เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฒिंเค—-เค…เคจुเคชाเคค เคœ्เคžाเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เค†เค•เคฒเคจ เค•ी เคตिเคงि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै-

เคช्เคฐเฅฆ 3. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•े เค‰เคค्เคคเคฐ 150 เคถเคฌ्เคฆों เคธे เค…เคงिเค• เคฎें เคจ เคฆें
(i) เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•े เค—्เคฐाเคฎीเคฃ-เคจเค—เคฐीเคฏ เคธंเค˜เคŸเคจ เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•ीเคœिเค।
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคตिเคถ्เคต เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฆेเคถों เคฎें เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค”เคฐ เคจเค—เคฐीเคฏ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ो เคฎाเคชเคจे เค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฎाเคชเคฆंเคก เคนैं। เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคคः เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เค…เคงिเค•ांเคถ เคฒोเค— เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคœैเคธे-เค•ृเคทि, เคตाเคจिเค•ी, เคฎเคค्เคธ्เคฏเคจ เคคเคฅा เค–เคจเคจ เค†เคฆि เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เคฎें เคธंเคฒเค—्เคจ เคฐเคนเคคे เคนैं เคœเคฌเค•ि เคจเค—เคฐीเคฏ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เค…เคงिเค•ांเคถ เคฒोเค— เค—ैเคฐ-เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• (เคฆ्เคตिเคคीเคฏเค• เคต เคคृเคคीเคฏเค•) เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคœैเคธे-เคตिเคจिเคฐ्เคฎाเคฃ, เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ, เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคชเคฐिเคตเคนเคจ เคธेเคตाเค“ं, เคธंเคšाเคฐ เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เค…เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เคธेเคตाเค“ं เค•े เค…เคฒाเคตा เค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคต เคตैเคšाเคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ เคธे เคœुเคก़े เค•ाเคฐ्เคฏों เคฎें เคธंเคฒเค—्เคจ เคฐเคนเคคे เคนैं। เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค”เคฐ เคจเค—เคฐीเคฏ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เค†เคฏु-เคฒिंเค— เคธंเค˜เคŸเคจ, เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคธंเคฐเคšเคจा, เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ा เค˜เคจเคค्เคต, เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคธ्เคคเคฐ เคต เคฐเคนเคจ-เคธเคนเคจे เค•ी เคฆเคถाเคँ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคนोเคคे เคนैं। เคชเคถ्เคšिเคฎी เคฆेเคถों เค•े เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคชुเคฐुเคท-เคฒिंเค—-เค…เคจुเคชाเคค เค…เคงिเค• เคนै เคœเคฌเค•ि เคจเค—เคฐीเคฏ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคธ्เคค्เคฐी-เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เค…เคงिเค• เคนै। เค‡เคธเค•े เคตिเคชเคฐीเคค เคเคถिเคฏा เค•े เคฆेเคถों-เคจेเคชाเคฒ, เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เคต เคญाเคฐเคค เคฎें เคธ्เคฅिเคคि เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค‰เคฒเคŸ เคนैं। เคฏूเคฐोเคช, เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคœ्เคฏ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคต เค•เคจाเคกा เคฎें เคฐोเคœเค—ाเคฐ เค•े เค…เคงिเค• เค…เคตเคธเคฐों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ เคจเค—เคฐीเคฏ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•ी เค“เคฐ เคช्เคฐเคตाเคธ เค•เคฐเคคी เคนैं เคœเคฌเค•ि เค•ृเคทि เคตเคนाँ เคชเคฐ เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฎเคถीเคจीเค•ृเคค เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชुเคฐुเคท เคช्เคฐเคงाเคจ เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เคนै। เค‡เคธเค•े เคตिเคชเคฐीเคค เคญाเคฐเคค เคœैเคธे เคเคถिเคฏाเคˆ เคฆेเคถों เคฎें เค•ृเคทि เค•ाเคฐ्เคฏों เคฎें เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ी เคธเคนเคญाเค—िเคคा เค•ाเคซी เคŠँเคšी เคนै เค”เคฐ เคชुเคฐुเคท เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคจเค—เคฐों เค•ी เค“เคฐ เคช्เคฐเคตाเคธ/เคชเคฒाเคฏเคจ เค•เคฐเคคी เคนै। เคญाเคฐเคค เคœैเคธे เคฆेเคถों เค•े เคจเค—เคฐों เคฎें เค†เคตाเคธों เค•ी เค•เคฎी, เคฐเคนเคจ-เคธเคนเคจ เค•ी เค‰เคš्เคš เคฒाเค—เคค, เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคฒिเค เคฐोเคœเค—ाเคฐ เค•े เค•เคฎ เค…เคตเคธเคฐ เคคเคฅा เคธुเคฐเค•्เคทा เค•ी เค•เคฎी เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ो เค—ाँเคต เคธे เคจเค—เคฐों เค•ी เค“เคฐ เคช्เคฐเคตाเคธ เค•เคฐเคจे เคธे เคฐोเค•เคคे เคนैं। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคตिเคถ्เคต เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เค—्เคฐाเคฎीเคฃ-เคจเค—เคฐीเคฏ เคธंเค˜เคŸเคจ เคฎें เคต्เคฏाเคชเค• เคญिเคจ्เคจเคคा เคชाเคฏी เคœाเคคी เคนै। เคฏूเคฐोเคช เคฎें 2500 เคธे เค…เคงिเค• เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคตाเคฒे เค•्เคทेเคค्เคฐ เคจเค—เคฐीเคฏ เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคे เคนैं เคตเคนीं เคญाเคฐเคค เคฎें 5000 เคธे เค…เคงिเค• เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคตाเคฒे เค•्เคทेเคค्เคฐ เคจเค—เคฐीเคฏ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
(ii) เคตिเคถ्เคต เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเค—ों เคฎें เค†เคฏु-เคฒिंเค— เคฎें เค…เคธंเคคुเคฒเคจ เค•े เคฒिเค เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคˆ เค•ाเคฐเค•ों เคคเคฅा เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เค•ी เคตिเคตेเคšเคจा เค•ीเคœिเค।
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ी เค†เคฏु-เคฒिंเค— เคธंเคฐเคšเคจा เค•ा เค†เคถเคฏ เคตिเคญिเคจ्เคจ เค†เคฏु เคตเคฐ्เค—ों เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค”เคฐ เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคธे เคนै। เค‡เคธे เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคชिเคฐाเคฎिเคก เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฆเคฐ्เคถाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคตिเคถ्เคต เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเค—ों เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เค†เคฏु เคตเคฐ्เค—ों เคฎें เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เคธเคฎाเคจ เคจเคนीं เคนै। เคฐूเคธ เคธเคนिเคค เคฏूเคฐोเคช เค•े เค•ुเค› เคฆेเคถों เคฎें เคช्เคฐเคคि เคนเคœाเคฐ เคชुเคฐुเคทों เคชเคฐ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค…เคงिเค• เคนै। เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคธंเค˜ เคฆ्เคตाเคฐा เคธूเคšीเคฌเคฆ्เคง 139 เคฆेเคถों เคฎें เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เค…เคจुเค•ूเคฒ เคนै। เคœเคฌเค•ि เคถेเคท 72 เคฆेเคถों เคฎें เคช्เคฐเคคि เคนเคœाเคฐ เคชुเคฐुเคทों เคชเคฐ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค•เคฎ เคนोเคจे เคธे เค‰เคจเค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคฆเคถाเคँ เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนैं। เคเคธा เคจिเคฎ्เคจ เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคนोเคคा เคนै-

1. เคœिเคจ เคฆेเคถों/เคช्เคฐเคฆेเคถों เคฎें เคฒिंเค—-เคญेเคฆ เค…เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เคนै, เคตเคนाँ เคฒिंเค— เค…เคจुเคชाเคค เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคฏु เคตเคฐ्เค— เคฎें เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคนै।
2. เคœिเคจ เคฆेเคถों/เคช्เคฐเคฆेเคถों เคฎें เคธ्เคค्เคฐी เคญ्เคฐूเคฃเคนเคค्เคฏा, เคธ्เคค्เคฐी เคถिเคถुเคนเคค्เคฏा เค”เคฐ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เค˜เคฐेเคฒू เคนिंเคธा เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคนै เคตเคนाँ เคญी เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคฏु-เคตเคฐ्เค— เคฎें เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค•เคฎ เคนै।
3. เคœिเคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคธाเคฎाเคœिเค•-เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เคฆเคฏเคจीเคฏ เคนै, เคตे เคฐोเคœ़เค—ाเคฐोเคจ्เคฎुเค– เคจเคนीं เคนैं เคตเคนाँ เคญी เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคฏु เคตเคฐ्เค— เคฎें เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค•เคฎ เคนै।
4. เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เค•ा เค…เคตเคฒोเค•เคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคœ्เคžाเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เค•ाเคฐ्เคฏเคถीเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा 15 เคธे 59 เค†เคฏु เคตเคฐ्เค— เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค”เคฐ เคชुเคฐुเคทों เค•े เค…เคจुเคชाเคค เคฎें เคตिเคถ्เคต เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฆेเคถों เคฎें เคญाเคฐी เค…ंเคคเคฐ เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคा เคนै। เคตिเค•เคธिเคค เคฆेเคถों เคฎें เคธ्เคค्เคฐी เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ เคคเคฅा เค‰เคจเค•े เคฐोเคœเค—ाเคฐोเคจ्เคฎुเค– เคนोเคจे เค•ी เคฆเคฐ เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เคต เค…เคฒ्เคชเคตिเค•เคธिเคค เคฆेเคถों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เคนै। เค‰เคจเค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคต เคฐเคนเคจ-เคธเคนเคจ เค•ी เคฆเคถाเคँ เคญी เค…เคš्เค›ी เคนैं। เคตे เค‰เคจ เคธเคญी เคธुเค–-เคธुเคตिเคงाเค“ं เค•ा เค‰เคชเคญोเค—
เค•เคฐเคคी เคนैं เคœिเคจเค•ा เค‰เคชเคญोเค— เคชुเคฐुเคท เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं।

0 comments: