Chapter 3 Politics of Planned Development NCERT Solutions

 


Chapter 3. เคจिเคฏोเคœिเคค เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคฐाเคœเคจीเคคि

เค…เคญเคฏाเคธ

 

Q1. เคฌांเคฎ्เคฌे เคช्เคฒाเคจ' เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เค•ौเคจ-เคธा เคฌเคฏाเคจ เคธเคนी เคจเคนी เคนै |

(เค•) เคฏเคน เคญाเคฐเคค เค•े เค†เคฐ्เคฅिเค• เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ा เคเค• เคฌ्เคฒू-เคช्เคฐिंเคŸ เคฅा |

(เค–) เค‡เคธเคฎे เค‰เคงोเค—ो เค•े เค‰เคชเคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธ्เคตाเคฎिเคค्เคต เค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा |

(เค—) เค‡เคธเค•ी เคฐเคšเคจा เค•ुเค› เค…เค—्เคฐเคฃी เค‰เคงोเค—เคชเคคिเคฏों เคจे เค•ी เคฅी |

(เค˜) เค‡เคธเคฎे เคจिเคฏोเคœเคจ เค•े เคตिเคšाเคฐ เค•ा เคชुเคฐเคœोเคฐ เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा |

เค‰เคค्เคคเคฐ :

(เค–) |

Q2. เคญाเคฐเคค เคจे เคถुเคฐुเค†เคคी เคฆौเคฐ เคฎें เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคœो เคจीเคคि เค…เคชเคจाเคˆ เค‰เคธเคฎे เคจिเคจ्เคฎเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ-เคธा เคตिเคšाเคฐ

เคถाเคฎिเคฒ เคจเคนी เคฅा ?

 

(เค•) เคจिเคฏोเคœเคจ (เค–) เค‰เคฆाเคฐीเค•เคฐเคฃ 
(เค—) เคธเคนเค•ाเคฐी เค–ेเคคी 

(เค˜) เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคญเคฐเคคा 

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

(เค–) |

 

Q3. เคญाเคฐเคค เคฎें เคจिเคฏोเคœिเคค เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคšเคฒाเคจे เค•ा เคตिเคšाเคฐ - เค—्เคฐเคนเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा :

(เค•) เคฌांเคฎ्เคฌे เคช्เคฒाเคจ เคธे (เค–) เคธोเคตिเคฏเคค เค–ेเคฎे เค•े เคฆेเคถो เค•े เค…เคจुเคญเคตों เคธे 
(เค–) เคธเคฎाเคœ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค—ांเคงीเคตाเคฆी เคตिเคšाเคฐ เคธे (เค—) เค•िเคธाเคจ เคธंเค—เค เคจो เค•ी เคฎांเค—ो เคธे 
(เค•) เคธिเคฐ्เคซ เค– เค”เคฐ เค˜ (เค–) เคธिเคฐ्เคซ เค• เค”เคฐ เค– 
(เค—) เคธिเคฐ्เคซ เค˜ เค”เคฐ เค— 

(เค˜) เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เคธเคญी

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

(เค˜) |

Q4. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เค•ा เคฎेเคฒ เค•เคฐे :

(เค•) เคšเคฐเคฃ เคธिंเคน (i) เค”เคงोเค—ीเค•เคฐเคฃ 
(เค–) เคชी.เคธी. เคฎเคนाเคฒเคจोเคฌिเคธ (ii) เคœोเคจिंเค— 
(เค—) เคฌिเคนाเคฐ เค•ा เค…เค•ाเคฒ (iii) เค•िเคธाเคจ 
(เค˜) เคตเคฐ्เค—ीเคœ เค•ूเคฐिเคฏเคจ (iv) เคธเคนเค•ाเคฐी เคกेเคฏเคฐी 

Q5. เค†เคœाเคฆी เค•े เคธเคฎเคฏ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธเคตाเคฒ เคชเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคฎเคคเคญेเคฆ เค•्เคฏा เคฅे ? เค•्เคฏा เค‡เคจ เคฎเคคเคญेเคฆों เค•ो เคธुเคฒเคा

เคฒिเคฏा เค—เคฏा ?

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

เค†เคœाเคฆी เค•े เคธเคฎเคฏ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธเคตाเคฒ เคชเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคฎเคคเคญेเคฆ เค•ाเคฏเคฎ เคฅा |  เค†เคœाเคฆी เค•े เคธเคฎเคฏ เคญाเคฐเคค เค•े เคธाเคฎเคจे เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฆो เคฎोเคกเคฒ เคฅे เคชเคนเคฒा เคชूंเคœीเคตाเคฆी เคฎोเคกเคฒ เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคฎोเคกเคฒ |เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคฎुเค–्เคฏ เคฎुเคฆ्เคฆा เคฏเคน เคฅा เค•ि เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เค•ौเคจ-เคธा เคฎोเคกเคฒ เค…เคชเคจाเคฏा เคœाเค ? เคชूंเคœीเคตाเคฆी เคฎोเคกเคฒ เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเค• เคฆेเคถ เค•े เค”เคฆ्เคฆोเค—ीเค•เคฐเคฃ เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคฌเคฒ เคฆे เคฐเคนें เคฅे, เคœเคฌเค•ि เคธाเคฎ्เคฏเคตाเคฆी เคฎोเคฆเค• เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเค• เค•ृเคทि เค•े เคตिเค•ाเคธ เคเคตं เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ी เค—เคฐीเคฌी เค•ो เคฆूเคฐ  เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธเคฎเคเคคे เคฅे | เค‡เคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆुเคตिเคงा เคฎें เคชเฅœ เค—เคˆ, เค•ी เคตिเค•ाเคธ เค•ा เค•ौเคจ- เคธा เคฎोเคกเคฒ เค…เคชเคจाเคฏा เคœाเค เคชเคฐเคจ्เคคु เค†เคชเคธी เคฌाเคคเคšीเคค เคคเคฅा เคธเคนเคฎเคคी เค•ा เคฐाเคธ्เคคा เค…เคชเคจाเคคे เคนुเค เคฎिเคถ्เคฐिเคค เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เค…เคชเคจाเคฏा | 

Q6. เคชเคนเคฒी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ा เค•िเคธ เคšीเคœ เคชเคฐ เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคœोเคฐ เคฅा ? เคฆुเคธเคฐी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा

เคชเคนเคฒी เคธे เค•िเคจ เค…เคฐ्เคฅो เคฎें เค…เคฒเค— เคฅी ?

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

เคชเคนเคฒी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เค•ृเคทि เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा | เค•्เคฏोंเค•ि เคญाเคฐเคค เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌुเคฐा เคช्เคฐเคญाเคต เค•ृเคทि เคชเคฐ เคชเฅœा เคฅा, เค…เคคः เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เค•ृเคทि เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคฎเคนเคค्เคต เคฆिเคฏा เค—เคฏा | เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคเคตं เคฆूเคธเคฐी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เคช्เคฐเคฎुเค– เค…ंเคคเคฐ เคฏเคน เคฅा เค•ि เคœเคนाँ เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เค•ृเคทि- เค•्เคทेเคค्เคฐ เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा, เคตเคนीं เคฆूเคธเคฐी เคฏोเคœเคจा เคฎें เคญเคฐी เค‰เคฆ्เคฆोเค—ों เค•े เคตिเค•ाเคธ เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा |

Q7. เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•्เคฏा เคฅी ? เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•े เคฆो เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เค”เคฐ เคฆो เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคชเคฐिเคฃाเคฎो เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค–

เค•เคฐें |

เค‰เคค्เคคเคฐ :

1960 เค•े เคฆเคถเค• เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ो เคฐเคœเคจीเคคिเค• เคเคตं เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฎोเคฐ्เคšे เคชเคฐ เค•เคˆ เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเฅœा เคฐเคนा เคฅा | เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เคธे เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคฌाเคฆ เคญाเคฐเคค เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค–เคฐाเคฌ เคนो เค—เคˆ เค”เคฐ เค–ाเคฆ्เคฆ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคญी เค•เคฎी เคนोเคจे เคฒเค—ी |เค…เคคः เคญाเคฐเคคीเคฏ เคจीเคคि เคจिเคฐ्เคงाเคฐเค•ो เคจे เค•ृเคทि เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคคेเคœी เคธे เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคจे เค•ा เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค•िเคฏा เคคाเค•ि เคญाเคฐเคค เค–ाเคฆ्เคฆाเคจ्เคจ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค†เคค्เคฎ-เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคนो เคœाเค | เคฏเคนीं เคธे เคญाเคฐเคค เคฎें เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคนुเคˆ | เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฆेเคถ เคฎें เคชैเคฆाเคตाเคฐ เค•ो เคฌเฅा เค•เคฐ เคญाเคฐเคค เค•ो เค–ाเคฆ्เคฆाเคจ्เคฏ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฌเคจाเคจा เคฅा | เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•ा เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคช्เคฐเคญाเคต เค•ृเคทि เค•्เคทेเคค्เคฐ เคชเคฐ เคชเฅœा |

เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•े เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคช्เคฐเคญाเคต -

1. เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि :- เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เคธे เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เคนुเคˆ เคญाเคฐเคค เคฎें เค—ेเคนूँ เค•े เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เคฌเคนुเคค เคคेเคœी เคธे เคนुเคˆ | เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคค เคจे เคฆूเคธเคฐे เคฆेเคถों เค•ो เคจिเคฐ्เคฏाเคค เค•िเคฏा |

2. เคซเคธเคฒ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि :- เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•े เคชเคฐिเคฃाเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคญाเคฐเคค เคฎें เคซเคธเคฒ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคต्เคฏाเคชเค• เคตृเคฆ्เคงि เคนुเคˆ |

เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•े เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคช्เคฐเคญाเคต :- 

1. เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคค เคฎें เคšाเคนे เค–ाเคฆ्เคฆाเคจ्เคจ เคธंเค•เคŸ เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เค—เคฏा, เคชเคฐเคจ्เคคु เคตเคน เคฅोเฅœे เคฆिเคจों เค•े เคฒिเค เคนी เคฅा | เค†เคœ เคญी เคญाเคฐเคค เคฎें เค–ाเคฆ्เคฆाเคจ्เคจ เคธंเค•เคŸ เคชैเคฆा เคนो เคœाเคคा เคนै |

2. เคนเคฐिเคค เค•्เคฐांเคคि เค•ी เคธเคซเคฒเคคा เคชूเคฐे เคญाเคฐเคค เคฎें เคจ เคนोเค•เคฐ เค•ेเคตเคฒ เค‰เคคเคฐी เคฐाเคœ्เคฏों เคฎें เคนी เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคนै | 

Q8. เคฆूเคธเคฐी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค“เคงोเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เคฌเคจाเคฎ เค•เคฐीเคธी เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคตिเคตाเคฆ เคšเคฒा เคฅा

เค‡เคธ เคตिเคตाเคฆ เคฎें เค•्เคฏा-เค•्เคฏा เคคเคฐ्เค• เคฆिเค เค—เค เคฅे |

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

เคชเคนเคฒी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เค•ृเคทि เค•्เคทेเคค्เคฐ เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा | เค•्เคฏोंเค•ि เคญाเคฐเคค เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌुเคฐा เคช्เคฐเคญाเคต เค•ृเคทि เคชเคฐ เคชเฅœा เคฅा : เค…เคคः เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เค•ृเคทि เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคฎเคนเคค्เคต เคฆिเคฏा เค—เคฏा | เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคเคตं เคฆूเคธเคฐी เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เคช्เคฐเคฎुเค– เค…ंเคคเคฐ เคฏเคน เคฅा เค•ि เคœเคนां เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชंเคšเคตเคฐ्เคทीเคฏ เคฏोเคœเคจा เคฎें เค•ृเคทि เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा, เคตเคนी เคฆूเคธเคฐी เคฏोเคœเคจा เคฎें เคญाเคฐी เค‰เคฆ्เคฆोเค—ों เค•े เคตिเค•ाเคธ เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा |

เค†เคฒोเคšเค•ों เค•ा เคฎเคค เคฅा เค•ि เคจिเคฏोเคœिเคค เคขंเค— เคธे เค•ृเคทि เค•ो เคชीเค›े เคงเค•ेเคฒเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเค เคœा เคฐเคนे เคฅे | เค‡เคจ เคฏोเคœเคจाเค“ เคฎें เค”เคฆ्เคฆोเค—िเค•เคฐเคฃ เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆेเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•ृเคทि เคเคตं เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐो เค•ो เค•्เคทเคคि เคชเคนुเคšाเคˆ เค—เคˆ | 

เค”เคฆ्เคฆोเค—िเค•เคฐเคฃ เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเค•ो เค•ा เคคเคฐ्เค• เคฅा เค•ि เค”เคฆ्เคฆोเค—ीเค• เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ เค•ो เคคेเคœ เค•िเค เคฌिเคจा เคญाเคฐเคค เคฎें เคตिเคฆ्เคฆเคฎाเคจ เค—เคฐीเคฌी เค†เคตเคฐ เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी เค•ो เคฆूเคฐ เคจเคนी เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै | เค‡เคจ เคตिเคšाเคฐเค•ों เคจे เค”เคฆ्เคฆोเค—ीเค•เคฐเคฃ เค•ो เค•ृเคทि เค•ो เค…เคชेเค•्เคทा เคธเคฐ्เคตोเคš्เคฏ เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคा เคฆेเคจे เค•ी เคจीเคคि เค•ो เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เค†เคงाเคฐो เคชเคฐ เค‰เคšिเคค เค เคนเคฐाเคฏा เคฅा -

(1) เคฐाเคท्เคŸ्เคฐिเคฏ เค†เคฏ เคเคตं เคช्เคฐเคคि เคต्เคฏเค•्เคคि เค†เคฏ เคฎें เคคीเคต्เคฐ เคตृเคฆ्เคงि เค•े เคฒिเค เค”เคฆ्เคฆोเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै |

(2) เค•ृเคทि เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค”เคฆ्เคฆोเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เค•ि เคฆเคฐ เค…เคงिเค• เคคीเคต्เคฐ เคนै |

(3) เค”เคฆ्เคฆोเค—िเค• เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ी เคฎांเค— เค•ि เค†เคฏ เคฒोเคš เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคนै เค”เคฐ เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคตเคธ्เคคुเค“ं เคฎें เคจिเคฐ्เคฏाเคค เค•े เค…เคตเคธเคฐ เค…เคงिเค• เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนो เคธเค•เคคे เคนै |

(4) เคตिเคฆेเคถी เคจिเคตेเคถเค•, เค•ृเคทि เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค‰เคฆ्เคฆ्เคฏोเค—ो เคฎें เคจिเคตेเคถ เค•ो เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคा เคฆेเคคे เคนै |

(5) เคญाเคฐเคค เคฎें เคตिเคฆ्เคฆเคฎाเคจ เค—เคฐीเคฌी เค”เคฐ เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เค“เคฆ्เคฆोเค—िเค•ीเค•เคฐเคฃ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เค…เคฆा เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै |

(6) เค•ृเคทि เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนเคฎ เค…เคญी เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคญเคฐ เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเคธे เค…เคญी เคนเคฎ เค…เคชเคจी เค†เคตเคถ्เค•เคคा เค•े เคฒिเค เคนी เค…เคจाเคœ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคจเคนी เค•เคฐ เคชเคคे เคนैं เคคो เคตिเคฆेเคถी เคฎें เค–ाเคฆ्เคฆाเคจ्เคจ เค•ा เคจिเคฐ्เคฏाเคค เค•เคฐเค•े เค•ैเคธे เคตिเคฆेเคถी เคฎुเคฆ्เคฐा เค…เคฐ्เคœिเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนै | 

Q9. เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆेเค•เคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคจीเคคि - เคจिเคฐ्เคฎाเคคाเค“ เคจे เค—เคฒเคคी เค•ी |

เค…เค—เคฐ เคถुเคฐूเค†เคค เคธे เคนी เคจिเคœी เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ो เค–ुเคฒा เค›ूเคŸ เคฆी เคœाเคคी เคคो เคญाเคฐเคค เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคนीं เคœ्เคฏाเคฆा เคฌेเคคเคฐ เคคเคฐीเค•े

เคธे เคนोเคคा | เค‡เคธ เคตिเคšाเคฐ เค•े เคชเค•्เคท เคตिเคšाเคฐ เค•े เคชเค•्เคท เคฏा เคฎें เค…เคชเคจे เคคเคฐ्เค• เคฆीเคœिเค |

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

เค†เคœाเคฆी เค•े เคธเคฎเคฏ เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคชเคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा, เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค†เคฐ्เคฅिเค• เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•ो เคฐाเคœ्เคฏ เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคฅा | เค…เคคः เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคฆ्เคตाเคฐा เคฏเคน เคคเคฐ्เค• เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै, เค•ि เคญाเคฐเคค เค•ो เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เคนी เคจिเคœी เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ो เค–ुเคฒी เค›ूเคŸ เคฆी เคœเคจि เคšाเคนिเค เคฅीं | เคชเคฐเคจ्เคคु เค‡เคธ เค•เคฅเคจ เคธे เคธเคนเคฎเคค เคจเคนी เคนुเค† เคœा เคธเค•เคคा, เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคœाเคฆी เค•े เคธเคฎเคœ เคฆेเคถ เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคเคตं เคธाเคฎाเคœिเค• เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคเคธी เคจเคนीं เคฅी เค•ि เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจिเคœी เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ो เค–ुเคฒी เค›ूเคŸ เคฆे เคฆेเคคी | เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•ृเคทि เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคฅा เคคเคฅा เค•ृเคทि เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคจिเคฏเคจ्เคค्เคฐเคฃाเคงीเคจ เคนी เค…เคงिเค• เค ीเค• เคขंเค— เคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै |

Q10. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เค…เคตเคคเคฐเคฃ เค•ो เคชเฅे เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคชूเค›े เค—เค เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•े เค‰เคคเคฐ เคฆे :

เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เค•े เค†เคฐंเคญिเค• เคตเคฐ्เคทो เคฎें เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคชाเคฐ्เคŸी เค•े เคญीเคคเคฐ เคฆो เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคตिเคฐोเคงी เคช्เคฐเคตीเคฐ्เคคिเคฏा เคชเคจเคชीं เคเค•

เคคเคฐเคซ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชाเคฐ्เคŸी เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฐिเคฃी เคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธ्เคตाเคฎिเคค्เคต เค•ा เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคธिเคงाเคค เค…เคชเคจाเคฏा ,เค‰เคค्เคชाเคฆเค•เคคा

เค•ो เคฌเฅाเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธंเคธाเคงเคจो เค•े เคธंเค•ेंเคฆ्เคฐ्เคฃ เค•ो เคฐोเค•เคจे เค•े เคฒिเค เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ

เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•ा เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เค”เคฐ เคจिเคฏเคฎเคจ เค•िเคฏा | เคฆुเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค•ी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคจीเคœी

เคจिเคตेเคถ เค•े เคฒिเค เค‰เคฆाเคฐ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคจीเคคिเคฏाँ เค…เคชเคจाเคˆ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌเฅाเคตे เค•े เคฒिเค เคตिเคถेเคท เค•เคฆเคฎ เค‰เค ाเค | เคเคธे

เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เค…เคงिเค•เคคเคฎ เคต्เคฐीเคฆी เค•ी เค…เค•ेเคฒी เค•เคธौเคŸी เคชเคฐ เคœाเคฏเคœ เค เคนเคฐाเคฏा เค—เคฏा |

(เค•) เคฏเคนाँ เคฒेเค–เค• เค•िเคธ เค…เคจ्เคค्เคตीเคฐ्เคฐोเคง เค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐे เคฐเคนा เคนै ? เคเคธे เค…เคจ्เคค्เคตीเคฐ्เคฐोเคง เค•े เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคชเคฐिเคฃाเคฎो เค•्เคฏा

เคนोเค—ा ?

(เค–) เค…เค—เคฐ เคฒेเค–เค• เค•ी เคฌाเคค เคธเคนी เคนै เคธเคนी เคนै เคคो เคซिเคฐ เคฌเคคाเคं เค•ि เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค‡เคธ เคจीเคคि เคชเคฐ เค•्เคฏों เคšเคฒ เคฐเคนी เคฅी?

(เค—) เค•्เคฏा เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคชाเคฐ्เคŸी เค•े เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคจेเคค्เคฐिเคค्เคต เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เคช्เคฐांเคคीเคฏ เคจेเคคाเค“ เค•े เคฌीเคš เคญी เค•ोเคˆ เค…ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคง เคฅा ?

เค‰เคค्เคคเคฐ : 

(เค•) เคฒेเค–เค• เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคชाเคฐ्เคŸी เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เคตिเคฐोเคง เค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै เค•ि เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฐिเคฃी เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคธिเคฆ्เคงांเคคो เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฐเค–เคคी เคฅी, เคต्เคนी เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจिเคœी เคจिเคตेเคถ เค•ो เคฌเคขाเคตा เคฆे เคฐเคนी เคฅी | เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค…ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคงी เคธे เคฆेเคถ เคฎें เคฐाเคœเคจिเคคिเค• เค…เคธ्เคฅिเคฐเคคा เคซैเคฒเคจे เค•ी เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा เคฐเคนเคคी  เคนै |

(เค–) เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค‡เคธ เคจीเคคि เคชเคฐ เค‡เคธเคฒिเค เคšเคฒ เคฐเคนी เคฅी เค•्เคฏोเค•ि เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคฎें เคธเคญी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐाเค“ เค•े เคฒोเค— เคถाเคฎिเคฒ เคฅे เคคเคฅा เคธเคญी เคฒोเค—ो เค•े เคตिเคšाเคฐो เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค– เค•เคฐ เคนी เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคชाเคฐ्เคŸी เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅीं | เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคชाเคฐ्เคŸी เคจे เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคจीเคคि เค‡เคธเคฒिเค เคญी เค…เคชเคจाเคˆ เคคाเค•ि เคตिเคชเค•्เคทी เคฆเคฒों เค•े เคชाเคธ เค†เคฒोเคšเคจा เค•ा เค•ोเคˆ เคฎुเคฆ्เคฆा เคจ เคฐเคนे |

(เค—) เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•े เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคจेเคคृเคค्เคต เคเคตं เคช्เคฐाเคจ्เคคीเคฏ เคจेเคคाเค“ เคฎें เค•ुเค› เคนเคฆ เคคเค• เค…เคจ्เคคเคฐ्เคตिเคฐोเคง เคชाเคฏा เคœाเคคा เคฅा | เคœเคนाँ เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคจेเคคृเคค्เคต เคฐाเคท्เคŸ्เคฐिเคฏ เคเคตं เค…เคจ्เคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฎुเคฆ्เคฆों เค•ो เคฎเคนเคค्เคต เคฆेเคคा เคฅा, เคตเคนी เคช्เคฐाเคจ्เคคीเคฏ เคจेเคคा เคช्เคฐाเคจ्เคคीเคฏ เคเคตं เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคฎुเคฆ्เคฆों เค•ो เคฎเคนเคค्เคต เคฆेเคคे เคฅे |

 

0 comments: