13. Mahatma Gandhi and National Movements || History Class 12th Chapter-13 Notes in Hindi || NCERT CBSE

 


✳️ เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी :-

๐Ÿ”น  เคนเคฎ เคœाเคจเคคे เคนै เค•ि เค—ांเคงी เคœी เค•ा เคœเคจ्เคฎ เค—ुเคœเคฐाเคค เค•े เคชोเคฐเคฌंเคฆเคฐ เคฎें 2 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 1869 เค•ो เคนुเค† เคฅा ।

๐Ÿ”น เค‡เคจเค•े เคชिเคคा เค•ा เคจाเคฎ เค•เคฐเคฎเคšंเคฆ्เคฐ เค—ांเคงी เค”เคฐ เคฎाเคคा เค•ा เคจाเคฎ เคชुเคคเคฒी เคฌाเคˆ เคฅा।

๐Ÿ”น เคฏे เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคนी เคถเคฐ्เคฎीเคฒे เคธ्เคตเคญाเคต เค•े เคฅे । เค‡เคจเค•े เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เคจाเคฎ เคฎเคจु เคฅा । เค‡เคจเค•ा เค…เคฒ्เคช เค†เคฏु ( 13 เคตเคฐ्เคท ) เคฎें เค•เคธ्เคคूเคฐเคฌा เคธे เคตिเคตाเคน เค•เคฐा เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै ।

❇️ เค—ांเคงी เคœी เค”เคฐ เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा (1893-1914) :-

๐Ÿ”น เคธेเค  เค…เคฌ्‍เคฆुเคฒ्‍เคฒा เค•े เคจिเคฎंเคค्เคฐเคฃ เคชเคฐ 1893 เคฎें เคฎเคนाเคค्‍เคฎा เค—ांเคงी เคœी เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เค—เค เคฅे। เค…เคฌ्‍เคฆुเคฒ्‍เคฒा เคจे เค—ांเคงी เคœी เค•ो เคเค• เคฎुเค•เคฆเคฎा เคฒเคก़เคจे เค•े เคฒिเค เคฌुเคฒाเคฏा เคฅा। เค—ांเคงी เคœी เค•ा เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคœाเคจे เค•ा เคธिเคฒเคฒिเคธा เคฏเคนीं เคธे เคถुเคฐू เคนुเค†। เคฒेเค•ि‍เคจ เคฏเคนाँ เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคญेเคฆเคญाเคต เคฆेเค–เค•เคฐ เค—ांเคงी เคœी เค…ंเคฆเคฐ เคธे เคตिเคšเคฒिเคค เคนो เค—เค। เคฏเคนीं เค•ाเคฐเคฃ เคฐเคนा เค•ि เค‰เคจ्‍เคนोंเคจे เค‡เคธ เคญेเคฆเคญाเคต เค•ो เคธเคฎाเคช्‍เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคธंเค•เคฒ्‍เคช เคฒिเคฏा। 

๐Ÿ”น เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เค—ांเคงी เคœी เคจे เคฐंเค—เคญेเคฆ เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐा เค—ांเคงीเคœी เคจे เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เคฒเค—เคญเค— 20 เคธाเคฒ เคฌिเคคाเค เค”เคฐ เคฐंเค—เคญेเคฆ เค•ा เค–ुเคฒเค•เคฐ เคตिเคฐोเคง เค•िเคฏा เคเคตं เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เค•ाเคฒे เคฒोเค—ों เค•ो เค‡เคธ เคญेเคฆเคญाเคต เคธे เค†เคœाเคฆी เคฆिเคฒाเคˆ ।

๐Ÿ”น เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เคนी เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ाँเคงी เคจे เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค…เคนिंเคธाเคค्เคฎเค• เคตिเคฐोเคง เค•ी เคตिเคถिเคท्เคŸ เคคเค•เคจीเค• ” เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน ” เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा । เคœिเคธเคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคงเคฐ्เคฎो เค•े เคฌीเคš เคธौเคนाเคฐ्เคฆ เคฌเคข़ाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคคเคฅा เค‰เคš्เคš เคœाเคคि เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•ो เคจिเคฎ्เคจ เคœाเคคिเคฏों เค”เคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคช्เคฐเคคि เคญेเคฆเคญाเคต เคตाเคฒे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•े เคฒिเค เคšेเคคाเคตเคจी เคฆी । 

เคจोเคŸ :- เค‡เคธเคฒिเค เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคจ เคฆेเคตเคจेเคธเคจ เคจे เค•เคนा เคนै , เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคจे เค—ांเคงी เคœी เค•ो เคฎเคนाเคค्เคฎा เคฌเคจाเคฏा ।

❇️ เคธ्เคตเคฆेเคถी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ ( 1905-07 ) :-

๐Ÿ”น เคญाเคฐเคค เคฎे เคธ्เคตเคฆेเคถी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ 1905 เคธे 1907 เคคเค• เคšเคฒा ।

๐Ÿ”น  เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคจेเคคा : 

  • เคฌाเคฒ เค—ंเค—ाเคงเคฐ เคคिเคฒเค• ( เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ ) . 
  • เคตिเคชिเคจ เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคชाเคฒ ( เคฌंเค—ाเคฒ ) . 
  • เคฒाเคฒा เคฒाเคœเคชเคค เคฐाเคฏ ( เคชंเคœाเคฌ ) .

๐Ÿ”น เค‡เคจ्เคนी เค•ो เคฒाเคฒ , เคฌाเคฒ , เคชाเคฒ เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญी เคœाเคจा เค—เคฏा เคนै ।

๐Ÿ”น เค‡เคจ เคฒोเค—ो เคจे เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคถाเคธเคจ เค•े เคช्เคฐเคคि เคนिंเคธा เค•ा เคฐाเคธ्เคคा เค…เคชเคจाเคจे เค•ी เคธिเคซाเคฐिเคถ เค•ी ।

❇️ เค—ांเคงी เคœी เค•ा เคญाเคฐเคค เค†เค—เคฎเคจ :-

๐Ÿ”น 9 เคœเคจเคตเคฐी 1915 เค•ो เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เคธเคค्เคฏเค—्เคฐเคน เค•ा เคธเคซเคฒ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เคญाเคฐเคค เคตाเคชเคธ เค†เค ।

เคจोเคŸ :- เค‡เคธी เค•े เค‰เคชเคฒเค•्เคท्เคฏ เคฎें 9 เคœเคจเคตเคฐी เค•ो เค…เคช्เคฐเคตाเคธी เคฆिเคตเคธ เคฎाเคจเคคे เคนैं ।

๐Ÿ”น เคญाเคฐเคค เคฒौเคŸเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค—ांเคงी เคœी เคจे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•े เคจेเคคा เคธे เคฎिเคฒเค•เคฐ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคตिเคšाเคฐ เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•िเคฏा ।

๐Ÿ”นเค‰เคจ्เคนोंเคจे เค—ोเคชाเคฒ เค•ृเคท्เคฃ เค—ोเค–เคฒे เค•ो เค…เคชเคจा เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เค—ुเคฐु เคฌเคจाเคฏा เค”เคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐाเคœเคจीเคคि เค•े เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•े เคฒिเค เคธाเคฐे เคฆेเคถ เค•ा เคญृเคฎเคฃ เค•िเคฏा ।

เคจोเคŸ :- เค—ोเคชाเคฒ เค•ृเคท्เคฃ เค—ोเค–เคฒे เค•े เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคต เคฐाเคœเคจिเค•िเคค เค—ुเคฐु เคฎเคนाเคฆेเคต เค—ोเคตिंเคฆ เคฐเคจाเคกे เคฅे ।

๐Ÿ”น เค—ोเคชाเคฒ เค•ृเคท्เคฃ เค—ोเค–เคฒे เคจे เค—ांเคงी เคœी เค•ो เคเค• เคฌเคฐ्เคท เคคเค• เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคญाเคฐเคค เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค•เคฐเคจे เค•ी เคธเคฒाเคน เคฆी । เคœिเคธเคธे เค•ि เคตे เค‡เคธ เคญूเคฎि เค•ो เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เคฒोเค—ो เค•ो เคœाเคจ เคธเค•े । ( 1915 เคธे 1916 ) เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เคจे เคคीเคธเคฐे เคฆเคฐ्เคœे เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค•ी เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เค•े เค•เคท्เคŸों เค•ो เคœाเคจเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी ।

๐Ÿ”น เคฆेเคถ เคฎे เคซैเคฒी เค…เคœ्เคžाเคจเคคा , เค…เคถिเค•्เคทा , เค—เคฐीเคฌी , เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी , เคธाเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏिเค•เคคा เคคเคฅा เค›ुเค†เค›ूเคค เคธे เค‰เคจ्เคนें เคฆुःเค– เคนुเค† । เค…เคคः เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เค†เคชเค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชिเคคा เค•े เคฒिเค เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เค•िเคฏा ।

❇️ เคฌเคจाเคฐเคธ เคนिเคจ्เคฆू เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ BHU :-

๐Ÿ”น เค—ांเคงी เคœी เค•ी เคชเคนเคฒी เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคซเคฐเคตเคฐी 1916 เคˆเฅฆ เคฎें เคฌเคจाเคฐเคธ เคนिเคจ्เคฆू เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•े เค‰เคฆเค˜ाเคŸเคจ เคธเคฎाเคฐोเคน เคฎें เคนुเคˆ । เค‡เคธ เคธเคฎाเคฐोเคน เคฎें เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคตे เคฐाเคœा เค”เคฐ เคฎाเคจเคต เคช्เคฐेเคฎी เคฅे เคœिเคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคฏे เค—เค เคฆाเคจ เคจे เคฌเคจाเคฐเคธ เคนिเคจ्เคฆू เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆिเคฏा ।

๐Ÿ”น เคธเคฎाเคฐोเคน เคฎें เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคเคจी เคฌिเคธेเคŸ เคœैเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคจेเคคा เคญी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคฅे । เคตเคนाँ เคœเคฌ เค—ांเคงी เคœी เค•ी เคฌोเคฒเคจे เค•ी เคฌाเคฐी เค†เคˆ เคคो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎเคœเคฆूเคฐ , เค—เคฐीเคฌो เค•ी เค“เคฐ เคง्เคฏाเคจ เคจ เคฆेเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตिเคถिเคท्เคŸ เคตเคฐ्เค— เค•ो เค†เคก़े เคฒिเคฏा ।

๐Ÿ”น เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เคนเคฎाเคฐे เคฒिเค เคธ्เคตเคถाเคธเคจ เค•ा เคคเคฌ เคคเค• เค•ोเคˆ เค…เคญिเคช्เคฐाเคฏ เคจเคนी เคนै เคœเคฌ เคคเค• เคนเคฎ เค•िเคธाเคจों เคธे เค‰เคจเค•े เคถ्เคฐเคฎ เค•ा เคฒเค—เคญเค— เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคฒाเคญ เคธ्เคตเคฏं เค…เคฅเคตा เค…เคจ्เคฏ เคฒोเค—ो เค•ो เคฒे เคœाเคจे เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคฆेเคคे เคฐเคนेंเค—े । เคนเคฎाเคฐी เคฎुเค•्เคคि เค•ेเคตเคฒ เค•िเคธाเคจों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนी เคนो เคธเค•เคคी เคนै เคจ เคคो เคตเค•ीเคฒ , เคจ เคกॉเค•्เคŸเคฐ , เคจ เคœเคฎीเคฆाเคฐ เค‡เคธे เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคฐเค– เคธเค•เคคे เคนैं ।

๐Ÿ”น เคฆिเคธंเคฌเคฐ 1916 เคฎें เคฒเค–เคจเคŠ เคฎें เคนुเคˆ เคตाเคฐ्เคทिเค• เค…เคงिเคตेเคถเคจ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เคฌिเคนाเคฐ เคฎें เคšंเคชाเคฐเคจ เคธे เค†เค เค•िเคธाเคจों เคจे เค‰เคจ्เคนें เคตเคนाँ เค…ंเค—्เคฐेเคœ เคจीเคฒ เค‰เคค्เคชाเคฆเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคธाเคจों เค•े เคช्เคฐเคคि เค•िเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เค•เค ोเคฐ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคฏा । 

❇️ เค—ांเคงीเคœी เค•ा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญिเค• เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ: เคšंเคชाเคฐเคฃ,เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ, เค–ेเคก़ा ❇️

❇️ เคšเคฎ्เคชाเคฐเคฃ เค•िเคธाเคจ เค†ंเคฆोเคฒเคจ 1917 :-

๐Ÿ”น เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎे เคธเคซเคฒ เคธเคค्เคฏเค—्เคฐเคนी เค—ाँเคงी เคœी เคจे 25 เคฎाเคˆ 1915 เค•ो เค•ोเคšเคฐเคต ( เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ ) เคธाเคฌเคฐเคฎเคคी เค†เคถ्เคฐเคฎ เค•े เค•िเคจाเคฐे เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคนी เค†เคถ्เคฐเคฎ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी । เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนें เคธाเคฌเคฐเคฎเคคी เค•े เคธंเคค เค•เคนा เคœाเคคा เคนै ।

๐Ÿ”น เค‡เคธी เคฆौเคฐाเคจ เคฌाเคฌू เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ , เคฐाเคฎ เค•ुเคฎाเคฐ เคถुเค•्เคฒ / เคฐाเคœเค•ुเคฎाเคฐ เคถुเคฒ्เค• เค•े เค†เค—्เคฐเคน เคชเคฐ เค—ांเคงी เคœी เคจे เคšंเคชाเคฐเคฃ ( เคฌिเคนाเคฐ ) เค•ी เค“เคฐ เค•ूเคš เค•िเคฏा ।

๐Ÿ”น เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เคœी เคจे 1917 เคฎें เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เค•ा เคชเคนเคฒा เคฌเคก़ा เคช्เคฐเคฏोเค— ( เคฌिเคนाเคฐ ) 9เคšंเคชाเคฐเคฃ เคœिเคฒे เคฎें เค•िเคฏा । 

๐Ÿ”น เคšंเคชाเคฐเคฃ เคฎें เค•िเคธाเคจों เค•ो เคจीเคฒ เค•ी เค–ेเคคों เค•े เคฒिเค เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคฅा । เค•िเคธाเคจों เค•ो เค…เคชเคจी เคœเคฎीเคจ เค•े เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 3/20 เคญाเค— เคชเคฐ เคจीเคฒ เค•ी เค–ेเคคी เค•เคฐเคจा เคคเคฅा เค‰เคจ เคฎाเคฒिเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เคคเคฏ เคฆाเคฎों เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนें เคฌेเคšเคจा เคชเคก़เคคा เคฅा । 

เคจोเคŸ :- เค‡เคธी เค•ो เคคीเคจเค•เค िเคฏा เคชเคง्เคฆเคคि เค•เคนा เคœाเคคा เคฅा ।

๐Ÿ”น 1917 เคฎें เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงीเคœी, เคฌाเคฌू เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ, เคฎเคœเคนเคฐूเคฒ-เคนเค•, เคœे. เคฌी. เค•ृเคชเคฒाเคจी เค”เคฐ เคฎเคนाเคฆेเคต เคฆेเคธाเคˆ เคตเคนां เคชเคนुंเคšे เค”เคฐ เค•िเคธाเคจों เค•ी เคนाเคฒเคค เค•ी เคตिเคธ्เคคृเคค เคœांเคš-เคชเคก़เคคाเคฒ เค•เคฐเคจे เคฒเค—े ।

๐Ÿ”น เคšंเคชाเคฐเคฃ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฎें เค…เค—्เคฐเคฃी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ी เคชเคนเคฒी เคฒเคก़ाเคˆ เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เคœी เคจे เคœीเคค เคฒी । เค–ेเคค เคฎाเคฒिเค•ों เค•े เคธाเคฅ เคนुเค เคธเคฎเคौเคคे เค•े เคคเคนเคค เค…เคตैเคงाเคจिเค• เคคเคฐीเค•ों เคธे เค•िเคธाเคจों เคธे เคฒिเค เคนुเค เคงเคจ เค•ा 25 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค‰เคจ्เคนें เคตाเคชเคธ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌाเคค เคคเคฏ เคนुเคˆ । เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เค•ा 1917 เค•ा เค…เคงिเค•ांเคถ เคธเคฎเคฏ เค•िเคธाเคจों เค•े เคฒिเค เคฌीเคคा । 

เคจोเคŸ :- เคšंเคชाเคฐเคฃ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฎें เค…เค—्เคฐเคฃी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค—ांเคงी เคœी เค•ो เคฆी เค—เคˆ เค‰เคชाเคงिเคฏाँ ।

( i ) เคฎเคนाเคค्เคฎा = เคฐเคฌिเคจ्เคฆ्เคฐเคจाเคฅ เคŸैเค—ोเคฐ 

( ii ) เคฎเคฒंเค— เคฌाเคฌा = เค–ाเคจ เค…เคฌ्เคฆुเคฒ เค—เคซ्เคซाเคฐ เค–ाเคจ เคจे เค—ांเคงी เคœी เค•ो เคฎเคฒंเค— เคฌाเคฌा เค•ी เค‰เคชाเคงि เคฆी เคœिเคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै เคจंเค—ा เคซเค•ीเคฐ ।

❇️ เค–ेเคก़ा เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เค†ंเคฆोเคฒเคจ 1918 :-

๐Ÿ”น 1918 เคฎें เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงीเคœी เคจे เค—ुเคœเคฐाเคค เค•े เค–ेเคก़ा เคœिเคฒे เค•े เค•िเคธाเคจों เค•ी เคซเคธเคฒ เคšौเคชเคŸ เคนो เคœाเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฒเค—ाเคจ เคฎें เค›ूเคŸ เคจ เคฆिเค เคœाเคจे เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เค•िเคธाเคจों เค•ा เคธाเคฅ เคฆिเคฏा ।

๐Ÿ”น 22 เคฎाเคฐ्เคš 1918 เค•ो เค—ांเคงी เคœी เคจे เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒ เค•ि เคญाเค— เคฆौเคก़ เคธंเคญाเคฒเคคे เคนुเค เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เคฒเค—ाเคจ เคฎाเคซ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा । ( เคซเคธเคฒ เค–เคฐाเคฌ เคนो เคœाเคจे เค”เคฐ เคช्เคฒेเค— เค•ी เคฎเคนाเคฎाเคฐी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค–ेเคก़ा เคœिเคฒे เค•े เค•िเคธाเคจ เคฒเค—ाเคจ เคšुเค•ाเคจे เค•ी เคนाเคฒเคค เคฎें เคจเคนी เคฅे ।)

เคจोเคŸ :- เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคนाเคฐ्เคกीเคฎेเคจ เคจे เค—ांเคงी เคœी เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เคธเคซเคฒ เคธเคค्เคฏเค—्เคฐเคนी เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•เคนा เคนै ।

❇️ เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ เคฎिเคฒ เคฎเคœเคฆूเคฐ เค†ंเคฆोเคฒเคจ 1918 :-

๐Ÿ”น เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ เค•े เคฎिเคฒ เคฎเคœ़เคฆूเคฐो เคต เคฎाเคฒिเค•ो เค•े เคฎเคง्เคฏ เคฎाเคฐ्เคš 1918 เค•ो เคช्เคฒेเค— เคฌोเคจเคธ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคตिเคตाเคฆ เค‰เคคเคชเคจ्เคจ เคนो เค—เคฏा ।

๐Ÿ”น เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ เคฎें เคเค• เคถ्เคฐเคฎ เคตिเคตाเคฆ เคฎें เคนเคธ्เคคเค•्เคทेเคช เค•เคฐ เค•เคชเคก़ो เค•ी เคฎीเคฒो เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒो เค•े เคฒिเค เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌेเคนเคคเคฐ เคธ्เคฅिเคคिเคฏो เค•ी เคฎाँเค— เค•ी ।

๐Ÿ”น เคฎเคœเคฆूเคฐ 50% เคฌोเคจเคธ เค•ी เคฎांเค— เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे เคชเคฐंเคคु เคฎाเคฒिเค• 20% เคฆेเคจे เค•ो เคคैเคฏाเคฐ เคฅे ।

๐Ÿ”น เค—ांเคงी เคœी เคจे เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ा เคจेเคคृเคค्เคต เค•เคฐเคคे เคนुเค เคญूเค– เคนเคก़เคคाเคฒ เค•ा เคธเคนाเคฐा เคฒिเคฏा เค”เคฐ เค‡เคธ เค†เคฎเคฐเคฃ เค…เคจเคถเคจ เค•ा เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•ो 35% เคฌोเคจเคธ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎिเคฒा ।

เคจोเคŸ :- ( i ) เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ เคฎिเคฒ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค—ांเคงी เคœी เค•ा เคชเคนเคฒा เค†เคฎเคฐเคฃ เค…เคจเคถเคจ เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै ।

( ii ) เค‰เคฒेเค–เคจीเคฏ เคนै เค•ि เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฎें เคฎिเคฒ เคฎाเคฒिเค• เค…ंเคฌाเคฒाเคฒ เคธाเคฐाเคญाเคˆ เคต เค‰เคจเค•ी เคฌเคนเคจ เค…เคจुเคธुเค‡เคฏा เคจे เค—ांเคงी เคœी เค•ा เคธाเคฅ เคฆिเคฏा เคฅा ।

❇️ เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ (1919) :-

๐Ÿ”น เค—เคฐीเคฌी,เคฌीเคฎाเคฐी,เคจौเค•เคฐเคถाเคนी เค•े เคฆเคฎเคจ-เคšเค•्เคฐ,เค”เคฐ เคฏुเคฆ्เคงเค•ाเคฒ เคฎें เคงเคจ เคเค•เคค्เคฐ เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เคธिเคชाเคนिเคฏों เค•ी เคญเคฐ्เคคी เคฎें เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เค•เค ोเคฐเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคœเคจเคคा เคฎें เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคถाเคธเคจ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคชเคจเคช เคฐเคนे เค…เคธंเคคोเคท เคจे เค‰เค—्เคฐเคตाเคฆी เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•ो เคคेเคœ เค•เคฐ เคฆिเคฏा।

๐Ÿ”น เคฌเคข เคฐเคนी เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•ो เค•ुเคšเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे 1917 เคฎें เคจ्เคฏाเคฏाเคงीเคถ เคธिเคœเคจी เคฐौเคฒेเคŸ เค•ी เค…เคง्เคฏเค•्เคทเคคा เคฎें เคเค• เคธเคฎिเคคि เค•ो เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा, เคœिเคธे เค†เคคंเค•เคตाเคฆ เค•ो เค•ुเคšเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เคช्เคฐเคญाเคตी เคฏोเคœเคจा เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคฅा।

๐Ÿ”น เคฐौเคฒेเคŸ เคธเคฎिเคคि เค•े เคธुเคाเคตों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคซเคฐเคตเคฐी, 1919 เค•ो เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคตिเคงाเคจ เคชเคฐिเคทเคฆ เคฎें เคฆो เคตिเคงेเคฏเค• เคชेเคถ เค•िเคฏे เค—เคฏे, เคœिเคธเคฎें เคเค• เคตिเคงेเคฏเค• เคชเคฐिเคทเคฆ เค•े เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฆเคธ्เคฏों เค•े เคตिเคฐोเคง เค•े เคฌाเคฆ เคญी เคชाเคธ เคนो เค—เคฏा।

๐Ÿ”น 17 เคฎाเคฐ्เคš,1919 เค•ो เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคตिเคงाเคจ เคชเคฐिเคทเคฆ् เคธे เคชाเคธ เคนुเค† เคตिเคงेเคฏเค• เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เคฏा เคฐौเคฒेเคŸ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ เค•े เคจाเคฎ เคธे เคœाเคจा เค—เคฏा।

๐Ÿ”น เคฐौเคฒेเคŸ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคœिเคธเค•ो เคšाเคนे เคœเคฌ เคคเค• เคšाเคนे, เคฌिเคจा เคฎुเค•เคฆเคฎा เคšเคฒाเคฏे เคœेเคฒ เคฎें เคฌंเคฆ เคฐเค– เคธเค•เคคी เคฅी, เค‡เคธเคฒिเคฏे เค‡เคธ เค•ाเคจूเคจ เค•ो เคฌिเคจा เคตเค•ीเคฒ , เคฌिเคจा เค…เคชीเคฒ , เคฌिเคจा เคฆเคฒीเคฒ เค•ा เค•ाเคจूเคจ เค•เคนा เค—เคฏा।

เคจोเคŸ :- เคฎोเคคीเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐू เค•े เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคจ เค…เคชीเคฒ , เคจ เคตเค•ीเคฒ , เคจ เคฆเคฒीเคฒ เคธिเคฐ्เคซ เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐी เคนी เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เคฅा ।

๐Ÿ”น เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เคœเคจเคคा เค•ी เคธाเคงाเคฐเคฃ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคชเคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค•ुเค›ाเคฐाเค˜ाเคค เคฅा เคคเคฅा เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฌเคฐ्เคฌเคฐ เค”เคฐ เคธ्เคตेเคš्เค›ाเคšाเคฐी เคจीเคคि เค•ा เคธ्เคชเคท्เคŸ เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคฅा।

❇️ เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน ( 1919 ) :-

๐Ÿ”น เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เค•ो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคœเคจเคคा เคจे เค•ाเคฒा เค•ाเคจूเคจ เค•เคนเค•เคฐ เค†เคฒोเคšเคจा เค•ी। เค—ांเคงी เคœी เคจे เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เค•ी เค†เคฒोเคšเคจा เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‡เคธเค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เคธเคญा เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी।

๐Ÿ”น เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เคตिเคฐोเคงी เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เค•े เคชเคนเคฒे เคšเคฐเคฃ เคฎें เคธ्เคตเคฏं เคธेเคตเค•ों เคจे เค•ाเคจूเคจ เค•ो เค”เคชเคšाเคฐिเค• เคšुเคจौเคคी เคฆेเคคे เคนुเค เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐिเคฏां เคฆी।

๐Ÿ”น 6 เค…เคช्เคฐैเคฒ, 1919 เค•ो เค—ांเคงी เคœी เค•े เค…เคจुเคฐोเคง เคชเคฐ เคฆेเคถ เคญเคฐ เคฎें เคนเค™เคคाเคฒों เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा, เคนिंเคธा เค•ी เค›ोเคŸी-เคฎोเคŸी เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค—ांเคงी เคœी เค•ा เคชंเคœाเคฌ เค”เคฐ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เคช्เคฐเคคिเคฌंเคงिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा।

๐Ÿ”น 9 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เค—ांเคงी เคœी เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏे เค—เคฏे, เค‡เคจเค•ी เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐी เคธे เคฆेเคถ เคฎें เค†เค•्เคฐोเคถ เคฌเคข เค—เคฏा, เค—ांเคงी เคœी เค•ो เคฌंเคฌเคˆ เคฒे เคœाเค•เคฐ เคฐिเคนा เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा।

๐Ÿ”น เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เค•े เคตिเคฐोเคง เค•े เคฒिเค เค—ांเคงी เคœी เคฆ्เคตाเคฐा เคธ्เคฅाเคชिเคค เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เคธเคญा เคฎें เคœเคฎเคจा เคฒाเคฒ เคฆाเคธ , เคฆ्เคตाเคฐाเค•ाเคฆाเคธ , เคถंเค•เคฐ เคฒाเคฒ เคฌैंเค•เคฐ , เค‰เคฎเคฐ เคธोเคฎाเคจी, เคฌी.เคœी. เคนाเคฐ्เคจीเคฎเคจ เค†เคฆि เคถाเคฎिเคฒ เคฅे।

❇️ เคœเคฒिเคฏाँเคตाเคฒा เคฌाเค— เคนเคค्เคฏाเค•ांเคก 13 เค…เคช्เคฐेเคฒ 1919 :- 

๐Ÿ”น13 เค…เคช्เคฐैเคฒ 1919 เคฎें เค…เคฎृเคคเคธเคฐ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เคฎें เค•ाเคซी เคธाเคฐे เคฒोเค— เค‡เคธ เคฐोเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เค•े เคตिเคฐोเคง เคฎें เค‡เค•เคŸ्เค ा เคนुเค । 

๐Ÿ”น เคฏเคน เคฎैเคฆाเคจ เคšाเคฐो เคคเคฐเคซ เคธे เคฌंเคฆ เคฅा । เคถเคนเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคตเคนाँ เคœूเคŸे เคฒोเค—ो เค•ो เคฏเคน เคชเคคा เคจเคนी เคฅा เค•ि เค‡เคฒाเค•े เคฎें เคฎाเคฐ्เคถเคฒ เคฒॉ เคฒाเค—ू เค•िเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै ।

๐Ÿ”น เคœเคจเคฐเคฒ เคกाเคฏเคฐ เคนเคฅिเคฏाเคฐเคฌंเคฆ เคธैเคจिเค•ो เค•े เคธाเคฅ เคตเคนाँ เคชเคนुँเคšा เค”เคฐ เคœाเคคे เคนी เค‰เคธเคจे เคฎैเคฆाเคจ เค•े เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•े เคธाเคฐे เคฐाเคธ्เคคे เคฌเคจ्เคฆ เค•เคฐ เคฆिเค । เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคธिเคชाเคนिเคฏों เคจे เคญीเคก़ เคชเคฐ เค…ंเคงाเคงुเคง เค—ोเคฒिเคฏा เคšเคฒाเคˆ । เคœिเคธเค•े เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคธ्เคตเคฐूเคช 1000 เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฒोเค—ो เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนुเคˆ เค”เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐी เค†เค•เคก़ो เคฎें 379 เคฌเคคाเคˆ เค—เคˆ ।

❇️ เค…เคธเคนเคฏोเค— เค†ंเคฆोเคฒเคจ, 1920-22 

๐Ÿ”น เคฏเคน เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค—ांเคงीเคœी เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เคœเคจ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฅा। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค—ांเคงीเคœी เคœเคจ เคœเคจ เค•े เคจेเคคा เคฌเคจ เค—เค เคฅे। เค”เคฐ เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคธे เคœเคจเคคा เคฎें เคจเคฏा เคœोเคถ เค† เค—เคฏा เคฅा।

๐Ÿ”น เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคจिเคฎ्เคจ เคฅे:

  • เคธเคฐเค•ाเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค‰เคชाเคงिเคฏां เคฌेเคคเคจिเค• เคฏा เค…เคฌेเคคเคจिเค• เคชเคฆों เค•ो เคค्เคฏाเค— เคฆिเคฏा เค—เคฏा।
  • เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธ्เค•ूเคฒों เค”เคฐ เคธเคนเค•ाเคฐी เค…เคจुเคฆाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคธ्เค•ूเคฒों เค•ो เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा।
  • 1919 เคธुเคงाเคฐ เคเค•्เคŸ เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เค—เคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เคšुเคจाเคต เค•ो เคญी เคฐเคฆ्เคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा।
  • เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธเคญी เคจ्เคฏाเคฏเคฒเคฏों เค•ा เคญी เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा।
  • เคตिเคฆेเคถी เคฎाเคฒ เค•ा เคญी เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा।
  • เคธเคญी เคธเคฐเค•ाเคฐी เค”เคฐ เค…เคฐ्เคง – เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธเคฎाเคฐोเคนों เค•ा เคญी เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा।
  • เคธैเคจिเค• เค•ॉเคฒेเคœ, เคฎเคœเคฆूเคฐ, เค†เคฆि เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคธे เคธाเคซ เค‡เคจเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा।
  • เคฎเคง เคชाเคจ เค•ा เคญी เคจिเคทेเคฆ เค•िเคฏा เค—เคฏा।
  • เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เค•เคฐ (TAX) เคฆेเคจे เคญी เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा।
  • เคธैเคจिเค• เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคตिเคฆेเคถों เคฎें เคจौเค•เคฐी เค•เคฐเคจे เคธे เคธाเคซ เค‡เคจเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा।

๐Ÿ”น เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ  เค•ुเค› เคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค• เคชเค•्เคท เคชเคฐ เคญी เคง्เคฏाเคจ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคœैเคธे:

  • เค•ॉเคฒेเคœ เคคเคฅा เคธ्เค•ूเคฒों เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฐเคจा।
  • เคชंเคšाเคฏเคคों เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฐเคจा।
  • เคธ्เคตเคฆेเคถी เค•ो เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•เคฐเคจा।
  • เคนเคฅเค•เคฐเค˜ा เคคเคฅा เคฌुเคจाเคˆ เค‰เคงोเค— เค•ो เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนिเคค เค•เคฐเคจा।
  • เค…เคธ्เคชृเคถ्เคฏเคคा เค•ा เค…ंเคค เค•เคฐเคจा।
  • เคนिเคจ्เคฆू เคฎुเคธ्เคฒिเคฎ เคเค•เคคा เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจा।
  • เค†เคฆि เค•ो เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा 

๐Ÿ”น เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ो เค†เค—े เคฌเคข़ाเคจे เค•े เคฒिเค เค—ांเคงीเคœी เคฆ्เคตाเคฐा เคฒोเค—ों เคฎें เคœाเค—ृเคคि เค”เคฐ เค‰เคค्เคธाเคน เค•ो เคœเค—ाเคฏा เค—เคฏा। เค‰เคจ्เคนें เคธเคฆेเคต เค…เคนिंเคธा เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคกเคŸे เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคนा เค—เคฏा। เค‰เคจเค•ी เคธเคฒाเคน เคฅी เค•ि เค•िเคธी เคญी เค•ीเคฎเคค เคชเคฐ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคนिंเคธाเคค्เคฎเค• เคจा เคนो เคชाเค। เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค…เคคि เคคीเคต्เคฐ เค—เคคि เคธे เคšเคฒ เคฐเคนा เคฅा। เคธ्เค•ूเคฒ เค•ॉเคฒेเคœ เคธे เคนเคœाเคฐों เค›ाเคค्เคฐों เคจे เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा। เคตเค•ीเคฒों เคจे เคฌเคก़े เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เค…เคฆाเคฒเคคों เค•ा เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เคฆेเคถ เค•े เคœाเคจे เคฎाเคจे เคตเค•ीเคฒ เคœैเคธे เคธीเฅฆเค†เคฐเฅฆเคฆाเคธ, เคฎोเคคीเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐू เค†เคฆि เคจे เคตเค•ाเคฒเคค เค•เคฐเคจा เค›ोเคก़ เคฆी। เคตिเคฆेเคถी เค•เคชเคก़ों เค•ी เคนोเคฒी เคœเคฒाเคˆ เค—เคˆ। เคšเคฐเค–े, เค–ाเคฆी เค•ा เค–ूเคฌ เคช्เคฐเคšाเคฐ เคนुเค†। เค–ाเคฆी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคฌเคจ เค—เคฏा। เคถเคฐाเคฌ เค•ी เคฆुเค•ाเคจों เคชเคฐ เคงเคฐเคจा เคฆिเคฏा เค—เคฏा। เคšुเคจाเคต เค•ो เคญी เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा। เค•ोเคˆ เคญी เค•ांเค—्เคฐेเคธी เคšुเคจाเคต เคฎें เค–เคก़ा เคจเคนीं เคนुเค†। เค…เคธเคนเคฏोเค— เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฆेเคถ เค•ा เคชเคนเคฒा เคตिเคถाเคฒ เคœเคจ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฅा เคœिเคธเคฎें เคธเคญी เคช्เคฐांเคค เคตเคฐ्เค— เคคเคฅा เคœाเคคि เค•े เคฒोเค—ों เคจे เคญाเค— เคฒिเคฏा।

❇️ เคšोเคฐी เคšोเคฐा เค”เคฐ เค…เคธเคนเคฏोเค— เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคธ्เคฅเค—िเคค :-

๐Ÿ”น 5 เคซเคฐเคตเคฐी 1922 เคˆเฅฆ เค•ो เคชूเคฐ्เคตी เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เค—ोเคฐเค–เคชुเคฐ เคœिเคฒे เค•े เคšोเคฐी-เคšोเคฐा เค—ांเคต เคฎें เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ा เคเค• เคœुเคฒूเคธ เคจिเค•ाเคฒा เค—เคฏा। เคชुเคฒिเคธ เคจे เคœुเคฒूเคธ เค•ो เคฐोเค•ा। เคฒेเค•िเคจ เค‰เคค्เคคेเคœिเคค เคญीเคก़ เคจे เค‰เคจเค•ो เคฅाเคจे เค•े เค…ंเคฆเคฐ เค…ंเคฆเคฐ เค–เคฆेเคก़ เคฆिเคฏा। เค‡เคธเคฎें 1 เคฅाเคจेเคฆाเคฐ 21 เคชुเคฒिเคธเค•เคฐ्เคฎी เคฅे। 

๐Ÿ”น เคœुเคฒूเคธ เคจे เคฅाเคจे เคฎें เค†เค— เคฒเค—ा เคฆी। เคœिเคธเคธे เคธเคญी เคฒोเค— เคœเคฒเค•เคฐ เคฎเคฐ เค—เค। เค•ुเค› เคเคธी เค˜เคŸเคจाเคं เคฎुंเคฌเคˆ เคคเคฅा เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เคฎें เคนुเคˆ เคฅी। เคœिเคธเคฎें เค—ांเคงी เคœी เค…เคค्เคฏंเคค เคฆुเค–िเคค เคนुเค। เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนो เค—เคฏा เค•ि เค…เคญी เคฒोเค— เค…เคนिंเคธाเคค्เคฎเค• เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคจเคนीं เคนै। เค…เคคः เค—ांเคงी เคœी เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคธ्เคฅเค—िเคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे। เค…ंเคคเคคः 12 เคซเคฐเคตเคฐी 1922 เคˆเฅฆ เค•ो  เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏเคธเคฎिเคคि เคจे เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคธ्เคฅเค—िเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा।

❇️ เคจเคฎเค• เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน :-

๐Ÿ”น  เคตเคฐ्เคท 1928 เคฎें , เคंเคŸी – เคธाเค‡เคฎเคจ เค•เคฎीเคถเคจ เคฎूเคตเคฎेंเคŸ เคนुเค† เคœिเคธเคฎें เคฒाเคฒा เคฒाเคœเคชเคค เคฐाเคฏ เคชเคฐ เคฌเคฐ्เคฌเคฐเคคाเคชूเคฐ्เคตเค• เคฒाเค ीเคšाเคฐ्เคœ เค•िเคฏा เค—เคฏा เค”เคฐ เคฌाเคฆ เคฎें เค‡เคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคจเค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนो เค—เคˆ । 

๐Ÿ”น เคตเคฐ्เคท 1928 เคฎें , เคเค• เค”เคฐ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฌोเคฐ्เคกोเคฒी เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน เคนुเค† । เค‡เคธเคฒिเค เคตเคฐ्เคท 1928 เคคเค• เคซिเคฐ เคธे เคญाเคฐเคค เคฎें เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคธเค•्เคฐिเคฏเคคा เคฌเคข़เคจे เคฒเค—ी । 

๐Ÿ”น  1929 เคฎें , เคฒाเคนौเคฐ เคฎें เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ा เค…เคงिเคตेเคถเคจ เคนुเค† เค”เคฐ เคจेเคนเคฐू เค•ो เค‡เคธเค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เคšुเคจा เค—เคฏा । เค‡เคธ เคธเคค्เคฐ เคฎें ” เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคฐाเคœ ” เค•ो เค†เคฆเคฐ्เคถ เคตाเค•्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค˜ोเคทिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा , เค”เคฐ 26 เคœเคจเคตเคฐी , 1930 เค•ो เค—เคฃเคคंเคค्เคฐ เคฆिเคตเคธ เคฎเคจाเคฏा เค—เคฏा ।

✳️ เคจเคฎเค• เคธเคค्เคฏाเค—्เคฐเคน (เคฆांเคกी) :-

๐Ÿ”น เค—เคฃเคคंเคค्เคฐ เคฆिเคตเคธ เค•े เคชाเคฒเคจ เค•े เคฌाเคฆ , เค—ांเคงीเคœी เคจे เคจเคฎเค• เค•ाเคจूเคจ เค•ो เคคोเคก़เคจे เค•े เคฒिเค เคฎाเคฐ्เคš เค•ी เค…เคชเคจी เคฏोเคœเคจा เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เค•ी । เคฏเคน เค•ाเคจूเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคต्เคฏाเคชเค• เคฐूเคช เคธे เคจाเคชเคธंเคฆ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा , เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคจเคฎเค• เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เคฌिเค•्เคฐी เคฎें เคเค•ाเคงिเค•ाเคฐ เคฆिเคฏा เคฅा । 

๐Ÿ”น 12 เคฎाเคฐ्เคš , 1930 เค•ो เค—ांเคงीเคœी เคจे เค†เคถ्เคฐเคฎ เคธे เคธाเค—เคฐ เคคเค• เคฎाเคฐ्เคš เคถुเคฐू เค•िเคฏा । เคตเคน เค•िเคจाเคฐे เคชเคฐ เคชเคนुंเคš เค—เคฏे เค”เคฐ เคจเคฎเค• เคฌเคจाเคฏा เค”เคฐ เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ाเคจूเคจ เค•ी เคจเคœเคฐ เคฎें เค–ुเคฆ เค•ो เค…เคชเคฐाเคงी เคฌเคจा เคฒिเคฏा । เคฆेเคถ เค•े เค…เคจ्เคฏ เคนिเคธ्เคธों เคฎें เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เค•เคˆ เคธเคฎाเคจांเคคเคฐ เคจเคฎเค• เคฎाเคฐ्เคš เค•िเค เค—เค । 

๐Ÿ”น เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เค•िเคธाเคจों , เคถ्เคฐเคฎिเค• เคตเคฐ्เค— , เค•ाเคฐเค–ाเคจे เค•े เคถ्เคฐเคฎिเค•ों , เคตเค•ीเคฒों เค”เคฐ เคฏเคนां เคคเค• เค•ि เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เค…เคงिเค•ाเคฐिเคฏों เคจे เคญी เค‡เคธเค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคจौเค•เคฐी เค›ोเคก़ เคฆी ।

๐Ÿ”น  เคตเค•ीเคฒ เคจे เค…เคฆाเคฒเคคों เค•ा เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा , เค•िเคธाเคจों เคจे เค•เคฐ เคฆेเคจा เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค”เคฐ เค†เคฆिเคตाเคธिเคฏों เคจे เคตเคจ เค•ाเคจूเคจों เค•ो เคคोเคก़ เคฆिเคฏा । เค•ाเคฐเค–ाเคจों เคฏा เคฎिเคฒों เคฎें เคนเคฎเคฒे เคนोเคคे เคฅे । 

๐Ÿ”น  เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค…เคธंเคคुเคท्เคŸों เคฏा เคธเคค्เคตเค—्เคฐाเคนिเคฏों เค•ो เคฌंเคฆ เค•เคฐเค•े เคœเคตाเคฌ เคฆिเคฏा । 60000 เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•ो เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा เค”เคฐ เค—ांเคงीเคœी เคธเคนिเคค เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค‰เคš्เคš เคจेเคคाเค“ं เค•ो เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा । 

๐Ÿ”น  เคเค• เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคชเคค्เคฐिเค•ा , ‘ เคŸाเค‡เคฎ ‘ เค•ो เคถुเคฐू เคฎें เค—ांเคงीเคœी เค•े เคฌเคฒ เคชเคฐ เคธंเคฆेเคน เคนुเค† เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฒिเค–ा เค•ि เคจเคฎเค• เคฎाเคฐ्เคš เคธเคซเคฒ เคจเคนीं เคนोเค—ा । เคฒेเค•िเคจ เคฌाเคฆ เคฎें เคฏเคน เคฒिเค–ा เค•ि เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เคš เคจे เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคถाเคธเค•ों เค•ो ‘ เคนเคคाเคถ เคฐूเคช เคธे เคšिंเคคिเคค ‘ เคฌเคจा เคฆिเคฏा ।

❇️ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ा เคฒाเคนौเคฐ เค…เคงिเคตेเคถเคจ เค”เคฐ เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต :-

๐Ÿ”น เคœเคฌ เคจेเคนเคฐू เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค•ो เค…เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคคो เค‰เคธเค•ा เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนी เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เค—เคฏा । เค…เคคः เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เค•เคฒเค•เคค्เคคा เค…เคงिเคตेเคถเคจ เคฎें เค”เคชเคจिเคตेเคถिเค• เคธ्เคตเคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เค…เคชเคจा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฌเคจाเคฏा ।

๐Ÿ”น31 เคฆिเคธเคฎ्เคฌเคฐ , 1929 เค•ो เคฒाเคนौเคฐ เคฎें เคฐाเคตी เคจเคฆी เค•े เค•िเคจाเคฐे เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคฐाเคœ्เคฏ ‘ เค•ा เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคชाเคฐिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เค”เคฐ เคชं . เคœเคตाเคนเคฐเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐू เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ , ” เคนเคฎ เคญाเคฐเคค เค•े เคฒिเคฏे เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคคเคจ्เคค्เคฐเคคा เคšाเคนเคคे เคนैं । เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เคจ เค•เคญी เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคนै , เคจ เค•เคญी เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐेเค—ी เค•ि เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธंเคธเคฆ เคนเคฎเค•ो เค†เคฆेเคถ เคฆे । เคนเคฎ เค‰เคธเคธे เค•ोเคˆ เค…เคชीเคฒ เคจเคนीं เค•เคฐेंเค—े । เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎ เคชाเคฐ्เคฒिเคฏाเคฎेंเคŸ เค”เคฐ เคตिเคถ्เคต เค•ी เค†เคค्เคฎा เคธे เค…เคชीเคฒ เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เค‰เคจเคธे เค˜ोเคทเคฃा เค•เคฐเคคे เคนैं เค•ि เคญाเคฐเคค เค•िเคธी เคญी เคตिเคฆेเคถी เคจिเคฏเคจ्เคค्เคฐเคฃ เค•ो เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เคนै । เค‡เคธ เค…เคตिเคธ्เคฎเคฐเคฃीเคฏ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เคนเคœाเคฐों เคฒोเค—ों เคจे เคญाเค— เคฒिเคฏा เคต เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคฐाเคœ्เคฏ เค•ा เคช्เคฐเคฃ เคฒिเคฏा । 26 เคœเคจเคตเคฐी , 1930 เคˆ . เค•ो เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เคฎें เคธ्เคตเคคเคจ्เคค्เคฐเคคा เคฆिเคตเคธ เค•े เคช्เคฐเคคीเค• เคฐूเคช เคฎें เคฎเคจाเคฏा เคœाเคฏे । เค…เคนिंเคธाเคค्เคฎเค• เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค†เคฐเคฎ्เคญ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌाเคค เคญी เค•เคนी เค—เคˆ ।

❇️ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ :-

๐Ÿ”น เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ी เคคीเคต्เคฐเคคा เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เค•ि เคญाเคฐเคค เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคฆเคฒों เค•े เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคฏों เคเคตं เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคฐाเคœเคจीเคคिเคœ्เคžों เค•ा เคเค• เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฌुเคฒाเคฏा เคœाเคเค—ा। เค‡เคธเคฎें เคธाเค‡เคฎเคจ เค•เคฎीเคถเคจ เค•ी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคญाเคฐเคค เค•ी เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคธเคฎเคธ्เคฏा เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ-เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคนोเค—ा।

❇️ เคช्เคฐเคฅเคฎ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ (12 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ 1930-19 เคœเคจเคตเคฐी 1931) :-

๐Ÿ”น เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฐैเคฎ्เคœे เคฎैเค•्เคกोเคจाเคฒ्เคก เค•ी เค…เคง्เคฏเค•्เคทเคคा เคฎें เคฒเคจ्เคฆเคจ เคฎें 12 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ 1930 เคธे 19 เคœเคจเคตเคฐी 1931 เคคเค• เคช्เคฐเคฅเคฎ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा। เค‡เคธเคฎें เค•ुเคฒ 89 เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคฏों เคจे เคญाเค— เคฒिเคฏा। เค‡เคธ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตैเคงाเคจिเค• เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ो เคธुเคฒเคाเคจा เคฅा। เคšूँเค•ि เค•ाँเค—्เคฐेเคธ เคจे เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เคญाเค— เคจเคนीं เคฒिเคฏा, เค…เคค: เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เค•ोเคˆ เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เคจเคนीं เคฒिเคฏा เคœा เคธเค•ा। เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค…เคจिเคถ्เคšिเคค เค•ाเคฒ เคนेเคคु เคธ्เคฅเค—िเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा। เคกॉ. เค…เคฎ्เคฌेเคกเค•เคฐ เคเคตं เคœिเคจ्เคจा เคจे เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เคญाเค— เคฒिเคฏा เคฅा।

❇️ เค—ाँเคงी เค‡เคฐเคตिเคจ เคธเคฎเคौเคคा :-

๐Ÿ”น เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคช्เคฐเคฅเคฎ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคธे เคธเคฎเค เค—เคˆ เค•ि เคฌिเคจा เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•े เคธเคนเคฏोเค— เค•े เค•ोเคˆ เคซैเคธเคฒा เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคนै। เคตाเคฏเคธเคฐाเคฏ เคฒाเคฐ्เคก เค‡เคฐเคตिเคจ เคเคตं เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เค•े เคฌीเคš 5 เคฎाเคฐ्เคš 1931 เค•ो เค—ाँเคงी-เค‡เคฐเคตिเคจ เคธเคฎเคौเคคा เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคนुเค†। เค‡เคธ เคธเคฎเคौเคคे เคฎें เคฒाเคฐ्เคก เค‡เคฐเคตिเคจ เคจे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค•ि :-

  • เคนिंเคธा เค•े เค†เคฐोเคชिเคฏों เค•ो เค›ोเคก़เค•เคฐ เคฌाเค•ी เคธเคญी เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคฌเคจ्เคฆिเคฏों เค•ो เคฐिเคนा เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคตेเค—ा।
  • เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•ो เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เค•िเคจाเคฐे เคจเคฎเค• เคฌเคจाเคจे เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा।
  • เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถเคฐाเคฌ เคเคตं เคตिเคฆेเคถी เค•เคชเคก़ों เค•ी เคฆुเค•ाเคจों เค•े เคธाเคฎเคจे เคงเคฐเคจा เคฆे เคธเค•เคคे เคนैं।
  • เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคค्เคฏाเค—เคชเคค्เคฐ เคฆेเคจे เคตाเคฒों เค•ो เค‰เคจเค•े เคชเคฆों เคชเคฐ เคชुเคจ: เคฌเคนाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคตेเค—ा। เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคœเคฌ्เคค เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เคตाเคชเคธ เค•ी เคœाเคตेเค—ी।

๐Ÿ”น เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ी เค“เคฐ เคธे เค—ांเคงीเคœी เคจे เคจिเคฎ्เคจ เคถเคฐ्เคคें เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•ी :-

  • เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธ्เคฅเค—िเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคตेเค—ा।
  • เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เคญाเค— เคฒेเค—ी।
  • เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธाเคฎाเคจ เค•ा เคฌเคนिเคท्เค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐेเค—ी।
  • เค—ाँเคงीเคœी เคชुเคฒिเคธ เค•ी เคœ्เคฏाเคฆเคคिเคฏों เค•ी เคœाँเคš เค•ी เคฎाँเค— เค›ोเคก़ เคฆेंเค—े।
  • เคฏเคน เคธเคฎเคौเคคा เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฅा เค•्เคฏोंเค•ि เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎाเคจเคคा เค•े เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคธเคฎเคौเคคा เค•िเคฏा।

❇️ เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ (7 เคธिเคคเคฎ्เคฌเคฐ 1931 เคธे 1 เคฆिเคธเคฎ्เคฌเคฐ 1931) :-

๐Ÿ”น 7 เคธिเคคเคฎ्เคฌเคฐ 1931 เค•ो เคฒเคจ्เคฆเคจ เคฎें เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค†เคฐंเคญ เคนुเค†। เค‡เคธเคฎें เค—ाँเคงीเคœी, เค…เคฎ्เคฌेเคกเค•เคฐ, เคธเคฐोเคœिเคจी เคจाเคฏเคกू เคเคตं เคฎเคฆเคจ เคฎोเคนเคจ เคฎाเคฒเคตीเคฏ เค†เคฆि เคชเคนुँเคšे। 30 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ เค•ो เค—ांเคงीเคœी เคจे เค•เคนा เค•ि เค•ाँเค—्เคฐेเคธ เคนी เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคเคธी เคชाเคฐ्เคŸी เคนै เคœो เคธाเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏिเค• เคจเคนीं เคนै เคเคตं เคธเคฎเคธ्เคค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคœाเคคिเคฏों เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐเคคी เคนै। เค—ांเคงीเคœी เคจे เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•ी เคญी เคฎांเค— เค•ी। เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค—ांเคงीเคœी เค•ी เค‡เคธ เคฎाँเค— เค•ो เคจเคนीं เคฎाเคจा। เคญाเคฐเคค เค•े เค…เคจ्เคฏ เคธाเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏिเค• เคฆเคฒों เคจे เค…เคชเคจी-เค…เคชเคจी เคœाเคคि เค•े เคฒिเค เคชृเคฅเค•-เคชृเคฅเค• เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•ी เคฎाँเค— เค•ी। เคเค• เค“เคฐ เค—ांเคงीเคœी เคšाเคนเคคे เคฅे เค•ि เคญाเคฐเคค เคธे เคธांเคช्เคฐเคฆाเคฏिเค•เคคा เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เคตเคนी เค…เคจ्เคฏ เคฆเคฒ เคธाเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏिเค•เคคा เคฌเคข़ाเคจे เคช्เคฐเคฏाเคธเคฐเคค เคฅे। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค—ाँเคงीเคœी เคจिเคฐाเคถ เคนोเค•เคฐ เคฒौเคŸ เค†เค। เค—ांเคงीเคœी เคจे เคญाเคฐเคค เคฒौเคŸเค•เคฐ 3 เคœเคจเคตเคฐी 1932 เค•ो เคชुเคจ: เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค†เคฐंเคญ เค•เคฐ เคฆिเคฏा, เคœो 1 เคฎเคˆ 1933 เคคเค• เคšเคฒा। เค—ाँเคงीเคœी เคต เคธเคฐเคฆाเคฐ เคชเคŸैเคฒ เค•ो เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เค—เคฏा। เค•ाँเค—्เคฐेเคธ เค—ैเคฐเค•ाเคจूเคจी เคธंเคธ्เคฅा เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐ เคฆी เค—เคˆ।

❇️ เคชूเคจा เคชैเค•्เคŸ्(เคธเคฎเคौเคคा) เค…เคฅเคตा เค•เคฎ्เคฏुเคจเคฒ เค…เคตॉเคฐ्เคก :-

๐Ÿ”น เคœเคฌ เคฆूเคธเคฐा เค—ोเคฒเคฎेเคœ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ 7 sep 1931 เคฎें เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•ि เคฅी เค•ि เคธांเคช्เคฐเคฆाเคฏिเค• เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ो เคนเคฒ เค•เคฐเคจे เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เค…เคธเคซเคฒ เคฐเคนे เค‡เคธเคฒिเค เคธเคฐเค•ाเคฐ เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เค•เคฐेเค—ी। เค‡เคธ เค˜ोเคทเคฃा เคฎें เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจों,เคธिเค•्เค–ों,เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‡เคธाเคˆ เค†เคฆि เค•ो เคชृเคฅเค• เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เคฆिเคฏा เค—เคฏा।

๐Ÿ”น เคšुंเค•ि เค‡เคธเค•ी เค˜ोเคทเคฃा 16 August 1932 เค•ो เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฐैเคฎ्เคœे เคฎैเค•เคกोเคจाเคฒ्เคก เคจे เค•ि เค…เคคः เค‡เคธे เค•เคฎ्เคฏुเคจเคฒ เค…เคตॉเคฐ्เคก เคฏा เคธांเคช्เคฐเคฆाเคฏिเค• เคชंเคšाเคŸ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคนिเคจ्เคฆू เคธเคฎाเคœ เคธे เคนเคฐिเคœเคจों เค•ो เค…เคฒเค— เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा। เคฎूเคฒ เคฐूเคช เคธे เคฆेเค–ा เคœाเค เคคो เคฏเคน เค˜ोเคทเคฃा เคซूเคŸ เคกाเคฒो เค”เคฐ เคฐाเคœ เค•เคฐो เคจीเคคि เคชเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคฅी।

๐Ÿ”น เค—ांเคงी เคœी เคจे เค•เคนा เค•ि เค…เค—เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค‡เคธ เคธांเคช्เคฐเคฆाเคฏिเค• เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เค•เคฐเคคी เคนै เคคो เคตे เค†เคฎเคฐเคฃ เค…เคจเคถเคจ เคชเคฐ เค‰เคคเคฐ เคœाเคंเค—े। เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค‡เคธ เคชเคฐ เค•ोเคˆ เคง्เคฏाเคจ เคจเคนीं เคฆिเคฏा। เค…ंเคคเคคः เค—ांเคงीเคœी เคจे เค•ो เค†เคฎเคฐเคฃ เค…เคจเคถเคจ เค†เคฐंเคญ เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคคाเคตเคจी เคฆी।

๐Ÿ”น เค…ंเคค เคฎें เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เคुเค•เคจा เคชเคก़ा เค”เคฐ เค—ांเคงीเคœी เคธเคนिเคค,เคฎเคฆเคจเคฎोเคนเคจ เคฎाเคฒเคตीเคฏ, เคกॉ°เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ, เคฐाเคœเค—ोเคชाเคฒ เคšाเคฐी, เคเคฎ°เคธी°เคฐเคœ्เคœा เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เคธเคฎเคौเคคा เคนुเค†। 26 sep 1932 เค•ो เคธเคฎเคौเคคा เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เคนुเค। เคšुंเค•ि เคฏเคน เคธเคฎเคौเคคा เคญाเคฐเคค เค•े เคชुเคฃे เคฎें เคธंเคชเคจ्เคจ เคนुเค† เค…เคคः เค‡เคธे เคชूเคจा เคธเคฎเคौเคคा เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆी เค—เคˆ।

✳️ เคญाเคฐเคค เค›ोเคก़ो เค†ंเคฆोเคฒเคจ :-

๐Ÿ”น เค•्เคฐिเคช्เคธ เคฎिเคถเคจ เค•ी เคตिเคซเคฒเคคा เค•े เคฌाเคฆ , เค—ांเคงीเคœी เคจे เค…เค—เคธ्เคค 1948 เคฎें เคฌंเคฌเคˆ เคธे เคญाเคฐเคค เค›ोเคก़ो เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคถुเคฐू เค•िเคฏा । เคคुเคฐंเคค เคนी , เค—ांเคงीเคœी เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคตเคฐिเคท्เค  เคจेเคคाเค“ं เค•ो เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เค—เคฏा , เคฒेเค•िเคจ เคชूเคฐे เคฆेเคถ เคฎें เคฏुเคตा เค•ाเคฐ्เคฏเค•เคฐ्เคคाเค“ं เคจे เคนเคฎเคฒे เค”เคฐ เคคोเคก़เคซोเคก़ เค•ी ।

๐Ÿ”น เคญाเคฐเคค เค›ोเคก़ो เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคเค• เคœเคจ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฒाเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै , เคœिเคธเคฎें เคธैเค•เคก़ों เคนเคœाเคฐ เค†เคฎ เคจाเค—เคฐिเค• เค”เคฐ เคฏुเคตा เค…เคชเคจे เค•ॉเคฒेเคœों เค•ो เค›ोเคก़เค•เคฐ เคœेเคฒ เคšเคฒे เค—เค । เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เคœเคฌ เค•ांเค—्เคฐेเคธी เคจेเคคा เคœेเคฒ เคฎें เคฅे , เคœिเคจ्เคจा เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคฎुเคธ्เคฒिเคฎ เคฒीเค— เค•े เคจेเคคाเค“ं เคจे เคชंเคœाเคฌ เค”เคฐ เคธिंเคง เคฎें เค…เคชเคจा เคช्เคฐเคญाเคต เคฌเคข़ाเคจे เค•े เคฒिเค เคงैเคฐ्เคฏ เคธे เค•ाเคฎ เคฒिเคฏा , เคœเคนाँ เค‰เคจเค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคฅी ।

๐Ÿ”น เคœूเคจ , 1944 เคฎें เค—ांเคงीเคœी เค•ो เคœेเคฒ เคธे เคฐिเคนा เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा , เคฌाเคฆ เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎเคคเคญेเคฆों เค•ो เคธुเคฒเคाเคจे เค•े เคฒिเค เคœिเคจ्เคจा เค•े เคธाเคฅ เคฌैเค เค• เค•ी ।

๐Ÿ”น 1945 เคฎें , เค‡ंเค—्เคฒैंเคก เคฎें เคถ्เคฐเคฎ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคธเคค्เคคा เคฎें เค†เคˆ เค”เคฐ เคญाเคฐเคค เค•ो เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เค–ुเคฆ เค•ो เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคง เค•िเคฏा । เคญाเคฐเคค เคฎें เคฒॉเคฐ्เคก เคตेเคตेเคฒ เคจे เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค”เคฐ เคฒीเค— เค•े เคธाเคฅ เคฌैเค เค•ें เค•ीं । 1946 เค•े เคšुเคจाเคตों เคฎें , เคง्เคฐुเคตीเค•เคฐเคฃ เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคฆेเค–ा เค—เคฏा เคฅा เคœเคฌ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เคฌเคน เค—เคˆ เคฅी เคฒेเค•िเคจ เคฎुเคธ्เคฒिเคฎों เค•े เคฒिเค เคธीเคŸें เค†เคฐเค•्เคทिเคค เคฅीं । เคฏे เคธीเคŸें เคฎुเคธ्เคฒिเคฎ เคฒीเค— เคจे เคญाเคฐी เคฌเคนुเคฎเคค เคธे เคœीเคคी เคฅीं ।

๐Ÿ”น 1946 เคฎें , เค•ैเคฌिเคจेเคŸ เคฎिเคถเคจ เค†เคฏा เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคตिเคซเคฒ เคฐเคนा เค”เคฐ เคฎुเคธ्เคฒिเคฎ เคฒीเค— เคธंเค˜ीเคฏ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคชเคฐ เคธเคนเคฎเคค เคนो เค—เคˆ เคœिเคธเคจे เคญाเคฐเคค เค•ो เคเค•เคœुเคŸ เคฐเค–ा เค”เคฐ เค•ुเค› เคนเคฆ เคคเค• เคช्เคฐांเคคों เค•ो เคธ्เคตाเคฏเคค्เคคเคคा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เค—เคˆ ।

๐Ÿ”น เคตाเคฐ्เคคा เค•ी เค…เคธเคซเคฒเคคा เค•े เคฌाเคฆ เคœिเคจ्เคจा เคจे เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เค•े เคฒिเค เคฎांเค— เค•ो เคฆเคฌाเคจे เค•े เคฒिเค เคธीเคงे เค•ाเคฐ्เคฐเคตाเคˆ เค•े เคฆिเคจ เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เค•िเคฏा । 16 เค…เค—เคธ्เคค , 1946 เค•ो , เค•เคฒเค•เคค्เคคा เคฎें เคฆंเค—े เคญเคก़เค• เค‰เค े , เคฌाเคฆ เคฎें เคฌंเค—ाเคฒ เค•े เค…เคจ्เคฏ เคนिเคธ्เคธों , เคซिเคฐ เคฌिเคนाเคฐ , เคธंเคฏुเค•्เคค เคช्เคฐांเคค เค”เคฐ เคชंเคœाเคฌ เคคเค• เคซैเคฒ เค—เค । เคฆंเค—ों เคฎें เคฆोเคจों เคธเคฎुเคฆाเคฏों เค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เคนुเค† ।

๐Ÿ”น เคซเคฐเคตเคฐी 1947 เคฎें , เคตाเคฏเคธเคฐाเคฏ เคฒॉเคฐ्เคก เคฎाเค‰ंเคŸเคฌेเคŸเคจ เคจे เคตेเคตेเคฒ เค•ी เคœเค—เคน เคฒी । เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฌाเคคเคšीเคค เค•े เคเค• เค…ंเคคिเคฎ เคฆौเคฐ เค•ो เคฌुเคฒाเคฏा เค”เคฐ เคœเคฌ เคตाเคฐ्เคคा เค…เคจिเคฐ्เคฃाเคฏเค• เคฅी เคคो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เค•ि เคญाเคฐเคค เค•ो เคฎुเค•्เคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคเค—ा เค”เคฐ เค‡เคธे เคตिเคญाเคœिเคค เค•िเคฏा เคœाเคเค—ा । เค†เค–िเคฐเค•ाเคฐ 15 เค…เค—เคธ्เคค , 1947 เค•ो เคธเคค्เคคा เคญाเคฐเคค เค•ो เคนเคธ्เคคांเคคเคฐिเคค เคนो เค—เคˆ ।

✳️ เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เค•े เค…ंเคคिเคฎ เคตीเคฐ เคฆिเคตเคธ :-

๐Ÿ”น เค—ांเคงीเคœी เคจे เค†เคœाเคฆी เค•े เคฆिเคจ เค•ो 24 เค˜ंเคŸे เค•े เค‰เคชเคตाเคธ เค•े เคธाเคฅ เคšिเคน्เคจिเคค เค•िเคฏा । เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคธंเค—्เคฐाเคฎ เคฆेเคถ เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เค—เคฏा เค”เคฐ เคนिंเคฆू เค”เคฐ เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•ा เคœीเคตเคจ เคšाเคน เคฐเคนे เคฅे ।

๐Ÿ”น เคธिเคคंเคฌเคฐ เค”เคฐ เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ เค•े เคฎเคนीเคจों เคฎें เค—ांเคงीเคœी เค…เคธ्เคชเคคाเคฒों เค”เคฐ เคถเคฐเคฃाเคฐ्เคฅी เคถिเคตिเคฐों เคฎें เค˜ूเคฎे เค”เคฐ เคฒोเค—ों เค•ो เคธांเคค्เคตเคจा เคฆी । เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธिเค–ों , เคนिंเคฆुเค“ं เค”เคฐ เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจों เคธे เค…เคคीเคค เค•ो เคญूเคฒเคจे เค”เคฐ เคฎिเคค्เคฐเคคा , เคธเคนเคฏोเค— เค”เคฐ เคถांเคคि เค•ा เคนाเคฅ เคฌเคข़ाเคจे เค•ी เค…เคชीเคฒ เค•ी ।

๐Ÿ”น เค—ांเคงीเคœी เค”เคฐ เคจेเคนเคฐू เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฎें , เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค•ों เค•े เค…เคงिเค•ाเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคชाเคฐिเคค เค•िเคฏा । เค‡เคธเคจे เค†เค—े เค•เคนा เค•ि เคชाเคฐ्เคŸी เคจे เคตिเคญाเคœเคจ เค•ो เค•เคญी เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•िเคฏा , เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธ เคชเคฐ เค‰เคธे เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा ।

๐Ÿ”น เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เค•เคนा เค•ि เคญाเคฐเคค เคเค• เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท เคฆेเคถ เคนोเค—ा , เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎाเคจ เคนोเค—ा । เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เคญाเคฐเคค เคฎें เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค•ों เค•ो เค†เคถ्เคตเคธ्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เค•ि เคญाเคฐเคค เคฎें เค‰เคจเค•े เค…เคงिเค•ाเคฐों เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•ी เคœाเคเค—ी ।

๐Ÿ”น 26 เคœเคจเคตเคฐी , 1948 เค•ो , เค—ांเคงी เคœी เคจे เค•เคนा , เคชเคนเคฒे เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคฆिเคตเคธ เค‡เคธी เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคฅा , เค…เคฌ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค† เค—เคˆ เคนै เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•ा เค—เคนเคฐा เคฎोเคนเคญंเค— เคนो เค—เคฏा เคนै । เค‰เคจเค•ा เคฎाเคจเคจा เคฅा เค•ि เคธเคฌเคธे เคฌुเคฐा เคนै । เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคฏเคน เค†เคถा เค•เคฐเคจे เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคฆी เค•ि เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคญौเค—ोเคฒिเค• เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคฐूเคช เคธे เคญाเคฐเคค เคฆो เคฎें เคตिเคญाเคœिเคค เคนै , เคชเคฐ เคนเคฎ เค•เคญी เคญी เคฎिเคค्เคฐ เค”เคฐ เคญाเคˆ เคนोंเค—े เคœो เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•ी เคฎเคฆเคฆ เค”เคฐ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•เคฐेंเค—े เค”เคฐ เคฌाเคนเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคฒिเค เคเค• เคนोंเค—े ।

๐Ÿ”น เค—ांเคงीเคœी เค•ी เคนिंเคฆू เค‰เค—्เคฐเคตाเคฆी เคจाเคฅूเคฐाเคฎ เค—ोเคกเคธे เคจे เค—ोเคฒी เคฎाเคฐเค•เคฐ เคนเคค्เคฏा เค•เคฐ เคฆी เคฅी । เคจाเคฅूเคฐाเคฎ เค—ोเคกเคธे เคนिंเคฆू เคšเคฐเคฎเคชंเคฅी , เค…เค–เคฌाเคฐ เค•े เคเค• เคธंเคชाเคฆเค• เคฅे เคœिเคจ्เคนोंเคจे เค—ांเคงीเคœी เค•ो เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจों เค•े เคเค• เค…เคชीเคฒเค•เคฐ्เคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจिเคฐूเคชिเคค เค•िเคฏा เคฅा ।

๐Ÿ”น เค—ांเคงीเคœी เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคธे เคถोเค• เค•ी เค…เคธाเคงाเคฐเคฃ เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนुเคˆ , เคญाเคฐเคค เคฎें เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคธ्เคชेเค•्เคŸ्เคฐเคฎ เคชเคฐ เคถ्เคฐเคฆ्เคงांเคœเคฒि เค…เคฐ्เคชिเคค เค•ी เค—เคˆ เค”เคฐ เคœॉเคฐ्เคœ เค‘เคฐ्เคตेเคฒ , เค†เค‡ंเคธ्เคŸीเคจ , เค†เคฆि เคŸाเค‡เคฎ เคชเคค्เคฐिเค•ा เคธे เคธเคฐाเคนเคจा เค•เคฐเคคे เคนुเค เคŸाเค‡เคฎ เคชเคค्เคฐिเค•ा เคจे เค‰เคจเค•ी เคฎृเคค्เคฏु เค•ी เคคुเคฒเคจा เค…เคฌ्เคฐाเคนเคฎ เคฒिंเค•เคจ เคธे เค•ी ।

✳️  เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เค•ो เคœाเคจเคจा :-

๐Ÿ”น เค…เคฒเค— – เค…เคฒเค— เคธ्เคฐोเคค เคนैं เคœिเคจเคธे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เค”เคฐ เค—ांเคงीเคœी เค•े เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เค•ैเคฐिเคฏเคฐ เค•ा เคชुเคจเคฐ्เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै ।

๐Ÿ”น เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•ो เคœाเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจों เค•े เคฒेเค–เคจ เค”เคฐ เคญाเคทเคฃ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฐोเคค เคฅे । เคนाเคฒांเค•ि เคเค• เค…ंเคคเคฐ เคนै , เคญाเคทเคฃ เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฅे , เคœเคฌเค•ि เคจिเคœी เคชเคค्เคฐ เคญाเคตเคจाเค“ं เค”เคฐ เคธोเคš เค•ो เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฅे , เคœिเคจ्เคนें เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคฐूเคช เคธे เคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคฅा ।

๐Ÿ”น เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ो เคฒिเค–े เค—เค เค•เคˆ เคชเคค्เคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคฅे เคฒेเค•िเคจ เคตे เคœเคจเคคा เค•े เคฒिเค เคญी เคฅे । เคชเคค्เคฐ เค•ी เคญाเคทा เค•ो เค‡เคธ เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เคธे เค†เค•ाเคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा เค•ि เค‡เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै , เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เค…เค•्เคธเคฐ เคฒोเค—ों เค•ो เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคฐूเคช เคธे เค…เคชเคจी เคฐाเคฏ เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจे เคธे เคฐोเค•เคคा เคนै ।

๐Ÿ”น เค†เคค्เคฎเค•เคฅाเคँ เคนเคฎें เค…เคคीเคค เค•ा เคฒेเค–ा – เคœोเค–ा เคฆेเคคी เคนैं , เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธे เคชเคขเคคे เค”เคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏा เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคธाเคตเคงाเคจी เคฌเคฐเคคเคจे เค•ी เคœ़เคฐूเคฐเคค เคนै । เคตे เคฒेเค–เค• เค•ी เคธ्เคฎृเคคि เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฒिเค–े เค—เค เคนैं । เคธเคฐเค•ाเคฐी เค…เคญिเคฒेเค– , เค†เคงिเค•ाเคฐिเค• เคชเคค्เคฐ เคญी เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ो เคœाเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฐोเคค เคฅे । เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•ी เคธीเคฎाเคं เคญी เคนैं เค•्เคฏोंเค•ि เคฏे เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคชเค•्เคทเคชाเคคी เคฅे เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคธे เคธाเคตเคงाเคจी เคธे เคต्เคฏाเค–्เคฏा เค•เคฐเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै ।

๐Ÿ”น เค…ंเค—्เคฐेเคœी เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคตเคฐ्เคจाเค•्เคฏूเคฒเคฐ เคฎें เคธเคฎाเคšाเคฐ เคชเคค्เคฐ เค•ी เคญाเคทाเค“ं เคจे เค—ांเคงीเคœी เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ , เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค”เคฐ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค”เคฐ เค—ांเคงीเคœी เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•ी เคญाเคตเคจा เค•ो เคŸ्เคฐैเค• เค•िเคฏा । เคธเคฎाเคšाเคฐ เคชเคค्เคฐ เค•ो เค‰เคคเคจे เค…เคฏोเค—्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं เคฆेเค–ा เคœाเคจा เคšाเคนिเค เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เค‰เคจ เคฒोเค—ों เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเค เค—เค เคฅे เคœिเคจเค•े เคชाเคธ เค…เคชเคจी เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคฐाเคฏ เค”เคฐ เคตिเคšाเคฐ เคฅे ।

0 comments: